Thật ra Thư Chung (TC) 2016 của Hội đồng Ciám mục Việt Nam (HĐGMVN) đã được biên soạn một cách rất đon sơ, trong sáng, dễ hiểu và dễ nhớ. Nhưng với phần đông giáo dân vẫn cần được giúp đỡ để TC trở nên dễ hiểu hơn. Cách thông thường nhất là dưới hình thức hỏi thưa. Chúng tôi cố gắng thực hiện điều ấy.
Hỏi: TC 2016 của HĐGMVN được soạn thảo và công bố khi nào?
Thưa: TC 2016 của HĐGMVN được soạn thảo trong khuôn khổ Đại Hội lần thứ XIII được tổ chức tại Trung Tâm Mục vụ Sài-gòn từ ngày 03 đến ngày 07 tháng 10 năm 2016 và được công bố vào ngày bế mạc Đại Hội.
Hỏi: TC 2016 của HĐGMVN gồm bao nhiêu trang bao nhiêu số?
Thưa: TC 2016 của HĐGMVN dài 4 trang A4, gồm 7 số.
Hỏi: TC 2016 của HĐGMVN có thề được chia làm mấy phần? mỗi phần chứa đựng nội dung gì?
Thưa: TC 2016 của HĐGMVN có thể được chia làm 2 phần, không kể phần mở đâu (số) và phần kết thức (số 7).
Phần thứ nhất gồm các số 2,3 TC đề cập đến tình trạng xã hội Việt Nam ta hiên nay với nhiều tệ nạn đáng buồn và đáng báo động. Trong phần này TC 2016 cũng nêu lên các nguyên nhân khách quan va chủ quan của các tệ nạn xã hội
Phần thứ hai gồm các số 4,5 và 6 TC đề cập đến đường hướng mục vụ của Giáo hội Việt Nam trong 3 năm 2017-2019 và trọng tâm mục vụ của năm 2017.
Hỏi: Trong số 1 là số mở đầu của TC 2016, HĐGMVN nói gì với cộng đồng dân Chúa Việt Nam?
Thưa: Trong số 1 là số mở đầu của TC 2016, HĐGMVN:
* gửi lời chào thân ái và lời chúc bình an cho cộng đồng dân Chúa;
* bày tỏ sự vui mừng về những thành quả của Năm Thánh Lòng Thương Xót ;
* và biểu lộ ước mong mọi người tiếp tục sống tinh thần Năm Thánh Lòng Thương Xót suốt đời.
Hỏi: Trong số 2 của TC 2016, HĐGMVN nói nhiều về tình trạng xã hội Việt Nam hiện nay như thế nào?
Thưa: Trong số 2 của TC 2016, HĐGMVN nói nhiều về tình trạng xã hội Việt Nam hiện nay như sau:
* Trước hếtHĐGMVN nhắc đến tâm trạng băn khoăn lo lắng về tình hình đạo đức xuống cấp nghiêm trọng, tội ác gia tăng, phá thai và nghiện ngập tràn lan, tham những không suy giảm, ngập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long, hạn hán tại Tây Nguyên, thảm họa môi trường ở Miền Trung, thực phẩm bẩn và độc hại khắp nơi.
* Kế đến HĐGMVN đề cấp đến các nguyên nhân khách quan và ở tầm vĩ mô như
- nền giáo dục quá chú trọng đến bằng cấp, nặng hình thức, không quan tâm giáo dục nhân cách và tâm hồn;
- chính sách kinh tế quá đề cao lợi nhuận và hiệu năng sản xuất mà không lưu ý đến môi trường sống;
- tình trạng thiếu minh bạch và yếu năng lực quản lý kinh tế và điều hành xã hội, tạo môi trường thuận lợi cho tham nhũng và nhiều tệ nạn khác;
- khuynh hướng sử dụng bạo lực để giải quyết vụ việc không lắng nghe và đối thoại.
* Và HĐGMVN nêu cách riêng cảnh khổ của đồng bào 4 tỉnh Miền Trung…
* Sau cùng HĐGMVN ước mong “nhà cầm quyền lắng nghe nguyện vọng chính đáng của người dân và góp ý chân thành của nhân sĩ trí thức.”
Hỏi: Ngoài các nguyên nhân khách của tình trạng xã hội tồi tệ của Việt Nam hiện nay, trong TC 2016, HĐGMVN nói gì về các nguyên nhân chủ quan?
Thưa: Trong số 3 của TC 2016, HĐGMVN nói đến những nguyên nhân chủ quan và phần trách nhiệm của mỗi người. Mỗi hành động đều góp phần tích cực hoặc tiêu cực vào xã hội.
- HĐGMVN kêu gọi mọi người góp phần vào việc lành mạnh hóa xã hội, người tín hữu can đảm sống theo lương tâm ngay thẳng, trở thành khí cụ bình an của Chúa…
Hỏi: Trước tình hình xã hội rối rắmnhư thế của nước ta, trong TC 2016, HĐGMVN vạch ra đường hướng mục vụ gì?
Thưa: Trước tình hình xã hội rối rắm của nước ta như thế, trong số 4 của TC 2016, HĐGMVN vạch ra đường hướng mục vụ cho 3 năm sắp tới là “mục vụ gia đình”.
Hỏi: Dựa vào đâu mà HĐGMVN chọn “mục vụ gia đình” làm đường hướng mục vụ cho 3 năm 2016-2019?
Thưa: Khi chọn “mục vụ gia đình” làm đường hướng mục vụ cho 3 năm 2016-2019
HĐGMVN dựa vào Tông huấn “Niềm Vui của Tình Yêu” của Đức Thánh Cha Phan-xi-cô. Tông huấn này cũng là kết quả của Thượng Hội Đồng Giám mục thế giới về “Ơn gọi và Sứ Mạng của gia đình trong thế giới ngày nay”. Chọn lựa này cũng phù hợp với tinh thần và nội dung Đại Hội toàn thể của Liên Hội đồng Giám mục châu Á (FABC) sắp nhóm họp tại Colombo (Sti Lanka) với chủ đề “Niềm Vui của Tin Mừng và Gia đình trong ánh sáng của Thượng Hội Đồng Giám Mục”.
Hỏi: “Mục vụ gia đình” là đường hướng mục vụ chung cho 3 năm 2017-2019 nhưng mỗi năm HĐGMVN đặt trọng tâm vào lãnh vực nào?
Thưa: “Mục vụ gia đình” là đường hướng mục vụ chung cho 3 năm 2016-2019 nhưng HĐGMVN ấn định cụ thể trọng tâm cho mỗi năm như sau:
2016-2017: Chuẩn bị cho người trẻ bước vào đời sống gia đình;
2017-2018: Đồng hành với các gia đình trẻ;
2018-2019: Đồng hành với các gia đình gặp khó khăn.
Hỏi: Trọng tâm của mục vụ của năm 2016-2017 theo TC 2016 của HĐGMVN là gì?
Thưa: Trọng tâm của mục vụ của năm 2016-2017 theo TC 2016 của HĐGMVN là “chuẩn bị cho người trẻ bước vào đời sống gia đình”. Trong số 5 của TC 2016, HĐGMVN trình bày chi tiết hơn về mục vụ năm 2016-207 này:
* Trước hết HĐGMVN nhắc lại quan điểm của Giáo Hội về tầm quan trọng của quyết định bước vào đời sống hôn nhân và tầm quan trọng của sự chuẩn bị;
* Kế đến HĐGMVN đế cập đến những khó khăn (khách quan và chủ quan) của người trẻ trước ngưỡng cửa đời sống hôn nhân gia đình;
* Tiếp theo HĐGMVN nêu lên mục đích yêu cầu của các Khóa chuẩn bị hôn nhân, gồm những điều sau đây:
- Hiểu biết ý nghĩa của ơn gọi hôn nhân trong chương trình của Thiên Chúa và theo giáo huấn của Hội Thánh, khám phá phẩm giá và vẻ đẹp của hôn nhân, ý nghĩa sâu xa của tính dục, trách nhiệm xây dựng một gia đình mới.
- Dẫn vào bí tích Hôn Phối, giúp đôi bạn đón nhận bí tích cách xứng đáng và có khởi đầu vững chắc cho đời sống gia đình. Bí tích Hôn Phối không chỉ là thời điểm cử hành hôn lễ nhưng là thực tại tác động toàn bộ đời sống hôn nhân. Vì thế, phải giúp họ cử hành bí tích Hôn Phối như một kinh nghiệm đức tin sâu xa và trân trọng ý nghĩa của từng lời nói và dấu chỉ trong cử hành bí tích.
- Tạo cơ hội cho đôi bạn thảo luận với nhau: họ mong chờ gì từ hôn nhân và từ người bạn đời; họ hiểu thế nào về tình yêu, về lời cam kết và trách nhiệm xây dựng một gia đình.
- Giúp đôi bạn tìm hiểu trước những vấn đề và khó khăn có thể xảy ra trong đời sống hôn nhân và gia đình.
* Sau cùng HĐGMVN nói đến vai trò của những người hướng dẫn: “Trong những lớp chuẩn bị hôn nhân, ngoài sự hướng dẫn của các linh mục và chuyên viên, thì chứng tá cụ thể của các gia đình đóng vai trò quan trọng, do đó nên mời những người sống đời gia đình chia sẻ kinh nghiệm. Ngoài ra, đừng quên rằng “những người được chuẩn bị tốt nhất cho đời sống hôn nhân là những người đã học được từ chính cha mẹ của họ thế nào là hôn nhân Kitô giáo” (Tông huấnNiềm vui của Tình Yêu, số208). Vì thế, chính đời sống gia đình hiện nay là môi trường giáo dục và chuẩn bị tốt nhất cho cuộc sống hôn nhân mai sau của con cái trong gia đình.”
Hỏi: Sau khi nói về việc chuẩn bị cho nguời trẻ bước vào đời sống hôn nhân TC 2016 của HĐGMVN nói đến chuyện gì?
Thưa: Sau khi nói về việc chuẩn bị cho nguời trẻ bước vào đời sống hôn nhân TC 2016 của HĐGMVN nói đến việc HĐGMVN sẽ gửi cho mỗi gia đình một bức Tâm Thư. HĐGMVN kêu gọi các linh mục hỗ trợ các ngài trong việc này và ngỏ lời cảm ơn các tu sĩ và đoàn thể tông đồ đã tích cực chăm sóc mục vụ cho các gia đình và kêu gọi họ quan tâm đến dường hướng mục vụ của HĐGMVN. Đó là nội dung của số 6 TC 2016.
Hỏi: Trong số 7 là phần kết của TC 2016, HĐGMVN nói gì?
Thưa: Trong số 7 là lời kết của TC 2016, HĐGMVN nhắc đến vai trò và tấm gương của Đức Ma-ri-a trong Hội Thánh và kêu gọi mọi người tin tưởng vào ơn trợ giúp của Thiên Chúa và tích cực thực hiện “cuộc cách mạng của tình yêu và của sự dịu dàng” (theo cách nói của Đức Phan-xi-cô). Nguyên văn như sau:
“Đại Hội XIII của HĐGMVN kết thúc vào ngày 7 tháng 10, lễ Đức Mẹ Mân Côi. Ngày lễ này nhắc nhở chúng ta về sự đồng hành gần gũi và nâng đỡ ân cần của Mẹ Maria đối với Hội Thánh, đồng thời nêu cao tấm gương tuyệt hảo của Đức Mẹ, luôn tín thác vào Chúa trong mọi biến cố, nhất là trong những giờ phút bi thảm của cuộc đời. Vì thế chúng ta hãy “đem Mẹ về nhà” (Ga 19,27) và yêu mến Mẹ với trọn tình con thảo. Noi gương Mẹ, hãy vững tin vào Chúa mọi nơi mọi lúc vì “không có gì mà Chúa không làm được” (Lc 1,37). Cùng với Mẹ, hãy tích cực góp phần thực hiện điều mà Đức Giáo hoàng Phanxicô gọi là “cuộc cách mạng của tình yêu và sự dịu dàng” ngay trong gia đình mình, trong cộng đoàn Hội Thánh và giữa lòng xã hội hôm nay.”
Giêrônimô Nguyễn Văn Nội
Sài Gòn ngày 11/10/2016