"Ngài thuật lại cho các ông biết trên đường đã thấy Chúa thế nào".
Trích sách Tông đồ Công vụ.
26 Khi tới Giê-ru-sa-lem, ông Sao-lô tìm cách nhập đoàn với các môn đệ. Nhưng mọi người vẫn còn sợ ông, vì họ không tin ông là một môn đệ.
27 Ông Ba-na-ba liền đứng ra bảo lãnh đưa ông Sao-lô đến gặp các Tông Đồ, và tường thuật cho các ông nghe chuyện ông ấy được thấy Chúa hiện ra trên đường và phán dạy làm sao, cũng như việc ông ấy đã mạnh dạn rao giảng nhân danh Đức Giê-su tại Đa-mát thế nào.
28 Từ đó ông Sao-lô cùng với các Tông Đồ đi lại hoạt động tại Giê-ru-sa-lem. Ông mạnh dạn rao giảng nhân danh Chúa.
29 Ông thường đàm đạo và tranh luận với những người Do-thái theo văn hoá Hy-lạp. Nhưng họ tìm cách giết ông.
30 Các anh em biết thế, liền dẫn ông xuống Xê-da-rê và tiễn ông lên đường về Tác-xô.
31 Hồi ấy, trong khắp miền Giu-đê, Ga-li-lê và Sa-ma-ri, Hội Thánh được bình an, được xây dựng vững chắc và sống trong niềm kính sợ Chúa, và ngày một thêm đông, nhờ Thánh Thần nâng đỡ.
Chúng ta bước sang một giai đoạn mới của sách Công Vụ Tông Đồ. Cho tới nay thánh Lu-ca kể lại cho chúng ta thời sơ khai của Hội Thánh sau lễ Hiện Xuống. Hai thánh Phê-rô và Gio-an là trung tâm của câu truyện. Sau đó là việc thánh Tê-pha-nô tử vì đạo, và một người thanh niên trẻ vào cuộc, Sao-lô thành Tác-sô. Trong lúc dân chúng ném đá Tê-pha-nô ông giữ quần áo cho mọi người.
Cũng con người ấy khi quay về Giê-ru-sa-lem, một thời gian sau trở lại đạo, được nhận phép Rửa Tội. Dĩ nhiên đi đến đâu cũng không ai quên danh tiếng là người bách hại Đạo, vì ông không chỉ tán thành việc ném đá Tê-pha-nô. Cho tới một thời gian dài, không mấy ai quên ngài là kẻ thù số một của những Ki-tô hữu. Thánh Lu-ca kể rằng :
« 3 Còn ông Sao-lô thì cứ phá hoại Hội Thánh: ông đến từng nhà, lôi cả đàn ông lẫn đàn bà đi tống ngục » ( Cv8,3)
Ngài không những hoạt động ở Giê-ru-sa-lem mà lòng đầy « nhiệt tình » đi xin phép thầy Thượng Tế một sự vụ lệnh đến Đa-mát truy lùng và bắt tất cả các Ki-tô hữu.
Dĩ nhiên, khi người ta thấy ngài trở về và tìm cách nhập vào người Ki-tô thì ai nấy cũng nghi ngờ.
« 26 Khi tới Giê-ru-sa-lem, ông Sao-lô tìm cách nhập đoàn với các môn đệ. Nhưng mọi người vẫn còn sợ ông, vì họ không tin ông là một môn đệ »
Ai có thể nói là ông không len lỏi vào hàng ngũ để tố cáo mạnh hơn các Ki-tô hữu ? Lạ kỳ thay đó là một người chúng ta gần như quên tên đi, đó là Ba-na-ba. Chính ông đóng vai trò cần thiết, làm người cam kết cho lòng ngay của Sao-lê, và giúp cho Sao-lê tham dự. Ba-na-ba, thật sự không phải là tên thật của ông, đúng ra là Giu-se, thầy Lê-vi người Do Thái, quê quán ở đảo Sýp. Rõ ràng ông là người có uy tín trong cộng đồng Ki-tô hữu vì họ đặt tên ông là Ba-na-ba, có nghĩa là người có tài yên ủi…đó cũng là một lời tán dương rồi ! Mọi người cũng biết ông là người bán hết của cải, bỏ tiền vào quỹ chung của cộng đồng.
Ông hẳn là một người nồng nhiệt và niềm nở cho nên ông nhanh chóng chấp nhận người vừa mới hoán cải, đó là Sao-lô. Sách Công Vụ Tông Đồ không có nói ông đã đi cùng với Sao-lô trên đường Đa-mát, khi được Chúa Giê-su hoán cải. Thế nhưng khi Sao-lô đến Giê-ru-sa-lem, ông tin lời nói của Sao-lô và chấp nhận đứng ra bảo lãnh cho Sao-lô trước mặt các môn đệ khác :
« 27 Ông Ba-na-ba liền đứng ra bảo lãnh đưa ông Sao-lô đến gặp các Tông Đồ, và tường thuật cho các ông nghe chuyện ông ấy được thấy Chúa hiện ra trên đường và phán dạy làm sao, cũng như việc ông ấy đã mạnh dạn rao giảng nhân danh Đức Giê-su tại Đa-mát thế nào »
Đến hai lần, thánh Lu-ca lập lại « ông ấy đã mạnh dạn rao giảng nhân danh Đức Giê-su ». Kể từ nay, ngài phục vụ đức tin Ki-tô với một mãnh lực, một nhiệt tình như khi xưa để tiêu diệt đức tin ấy. Lý do là bỗng nhiên mắt ông được sáng ra, và tất cả đối với ông được sáng tỏ : Không một giây phút nào ngài có cảm tưởng chối từ đức tin của cha ông : trái lại ! Vì ngài là Do thái mới trở nên là Ki-tô hữu. Từ bao thế kỷ dân Do Thái chờ đợi, thì đây đấng đó chính là Chúa Giê-su.
Vài năm sau, khi bị kết án thánh Phao-lô nói :
« 22 Được Thiên Chúa phù hộ, cho đến ngày hôm nay, tôi vẫn tiếp tục làm chứng trước mặt kẻ nhỏ cũng như kẻ lớn; tôi không nói gì khác ngoài những điều các ngôn sứ và ông Mô-sê đã báo trước sẽ xảy ra » ( Cv 26,22) . Thế nhưng mọi người không chấp nhận điều đó. Ngay từ Đa-mát sau khi ngài được ơn hoán cải, có những người Do Thái muốn giết. Họ canh gác mọi cổng ra vào thành, không cho ngài thoát. Để giải cứu, các môn đệ, đợi đến đêm đặt ngài trong cái thúng, từ trên cao thả ngài thoát qua tường thành.
Ở Giê-ru-sa-lem cũng thế, sau cuộc thử thách được các Ki-tô hữu chấp nhận, nay lại phải đối đầu với những người Do Thái. Đối với họ, Phao-lô là một kẻ phản bội, rơi vào bọn lạc giáo Ki-tô. Một lần nữa Phao-lô phải bắt đầu nhận thấy dần dần thấy rõ phải chống chọi với những cuộc bách hại, đeo đuổi ngài trong suốt đời truyền giáo :
« 29 Ông thường đàm đạo và tranh luận với những người Do-thái theo văn hoá Hy-lạp. Nhưng họ tìm cách giết ông » ( Cv 9,29).
Phải tiếp tục trốn tránh. Các môn đệ khuyên nên cẩn thận, lấy chuyến tàu đầu tiên quay về Tác-sô, quê quán của ông phía nam xứ Thổ Nhị Kỳ ( Chính ở đây vài năm sau Ba-na-ba đến kiếm ông để đem về An-ti-ô-khi-a bên Si-ri-a )
Tất cả những sự việc này không cản trở sự lớn mạnh của Giáo Hội. Đọc câu sau đây của thánh Lu-ca chúng ta cảm thấy sự thái bình yên ổn :
« 31 Hồi ấy, trong khắp miền Giu-đê, Ga-li-lê và Sa-ma-ri, Hội Thánh được bình an, được xây dựng vững chắc và sống trong niềm kính sợ Chúa, và ngày một thêm đông, nhờ Thánh Thần nâng đỡ ».
Chúng ta tìm lại nơi đây chữ « kính sợ », quen thuộc trong Cựu Ước. Một lần nữa, rõ ràng là « kính sợ Thiên Chúa » theo nghĩa Thánh Kinh, không phải là sợ hãi, nó không cản chúng ta tiến lên, không làm chúng ta tê liệt !
Thánh Lu-ca còn nói rõ hơn trong kính sợ Thiên Chúa « Hội Thánh được bình an, được xây dựng vững chắc »…Cụm chữ « kính sợ Thiên Chúa » của Thánh Kinh, chỉ là một thái độ trong sự thật, làm cho ta thấy nhỏ bé trước mặt Chúa nhưng được Ngài yêu mến và che chở. Chính đó là suối nguồn của lòng tin của những Ki-tô hữu thời sơ khai, làm người đương thời của họ ngạc nhiên. Chúng ta còn nhớ, câu chuyện chữa lành người phế tật ở Cửa Đẹp thành Giê-ru-sa-lem : khi hai thánh Phê-rô và Gio-an bị đem ra trước toà án dọa nạt để các ngài im miệng, các quan toà sửng sốt :
« 13 Họ ngạc nhiên khi thấy ông Phê-rô và ông Gio-an mạnh dạn, và biết rằng hai ông là những người không có chữ nghĩa, lại thuộc giới bình dân. Họ nhận ra hai ông là những người đã từng theo Đức Giê-su » ( Cv 4,13)
Thánh Phao-lô không phải là người không có chữ nghĩa. Ông là người theo Pha-ri-sêu, và hoàn toàn tuân giữ các điều luật của nhóm trí thức này, được đào tạo theo trường phái Ga-ma-li-en nhưng lòng vững tin của ngài không vì những lý do ấy, sở dĩ ngài được như thế chỉ vì từ trên đường Đa-mát ngài được Chúa Thánh Thần nâng đỡ.
***