"Ông mong đợi thành trì có nền móng mà Thiên Chúa là kiến trúc sư và là Đấng sáng lập".
Trích thư gửi tín hữu Do-thái.
1 Đức tin là bảo đảm cho những điều ta hy vọng, là bằng chứng cho những điều ta không thấy.2 Nhờ đức tin ấy, các tiền nhân đã được Thiên Chúa chứng giám.
8 Nhờ đức tin, ông Áp-ra-ham đã vâng nghe tiếng Chúa gọi mà ra đi đến một nơi ông sẽ được lãnh nhận làm gia nghiệp, và ông đã ra đi mà không biết mình đi đâu.
9 Nhờ đức tin, ông đã tới cư ngụ tại Đất Hứa như tại một nơi đất khách, ông sống trong lều cũng như ông I-xa-ác và ông Gia-cóp là những người đồng thừa kế cũng một lời hứa,
10 vì ông trông đợi một thành có nền móng do chính Thiên Chúa vẽ mẫu và xây dựng.
11 Nhờ đức tin, cả bà Xa-ra vốn hiếm muộn, cũng đã có thể thụ thai và sinh con nối dòng vào lúc tuổi đã cao, vì bà tin rằng Đấng đã hứa là Đấng trung tín.
12 Vì thế, do một người duy nhất, một người kể như chết rồi mà đã sinh ra một dòng dõi nhiều như sao trời cát biển, không tài nào đếm được.
13 Tất cả các ngài đã chết, lúc vẫn còn tin như vậy, mặc dù chưa được hưởng các điều Thiên Chúa hứa; nhưng từ xa các ngài đã thấy và đón chào các điều ấy, cùng xưng mình là ngoại kiều, là lữ khách trên mặt đất.
14 Những người nói như vậy cho thấy là họ đang đi tìm một quê hương.
15 Và nếu quả thật họ còn nhớ tới quê hương mình đã bỏ ra đi, thì họ vẫn có cơ hội trở về.
16 Nhưng thực ra các ngài mong ước một quê hương tốt đẹp hơn, đó là quê hương trên trời. Bởi vậy, Thiên Chúa đã không hổ thẹn để cho các ngài gọi mình là Thiên Chúa của các ngài, vì Người đã chuẩn bị một thành cho các ngài.
17 Nhờ đức tin, khi bị thử thách, ông Áp-ra-ham đã hiến tế I-xa-ác; dù đã nhận được lời hứa, ông vẫn hiến tế người con một.
18 Về người con này, Thiên Chúa đã phán bảo: Chính do I-xa-ác mà sẽ có một dòng dõi mang tên ngươi.
19 Quả thật, ông Áp-ra-ham nghĩ rằng Thiên Chúa có quyền năng cho người chết trỗi dậy. Rốt cuộc, ông đã nhận lại người con ấy như là một biểu tượng.
« Nhờ đức tin », cụm chữ này được lặp lại như một điệp khúc trong chương 11 sách Do Thái và tác giả còn nói không đủ thời gian để kể tuần tự hết tất cả các tín hữu thời Cựu ước nhờ đức tin của họ mà công trình Thiên Chúa được thực hiện. Bài hôm nay chỉ nói đến Áp-ra-ham và Xa-ra, nhưng họ được kể như những mẫu gương tiêu biểu nhất.
Câu chuyện của ông bà bắt đầu bằng lời gọi của Thiên Chúa. (St 12, 1) « Hãy rời bỏ xứ sở, họ hàng và nhà cha ngươi, mà đi tới đất Ta sẽ chỉ cho ngươi ». Và sách Sáng thế nói Áp-ra-ham « vâng lời ». Chữ « vâng lời » ở đây mang ý nghĩa cao trọng của Thánh kinh: không phải vâng lời như người nô lệ, nhưng tự do hạ mình vâng lệnh của một người mình chấp nhận cậy trông. Ông biết rằng lệnh Chúa ban là cho ông vì hạnh phúc của ông, cho Áp-ra-ham.
Cũng phải nói, độc giả sách Do Thái chính là người Do Thái; tức là họ cũng biết bản tiếng Do Thái sách Sáng Thế. Đặc biệt họ biết rõ những điều trong các bản dịch của chúng ta không sáng tỏ lắm, nhất là lệnh của Thiên Chúa: Khi chúng ta đọc: « Hãy rời bỏ », thật ra là « vì quyền lợi của ngươi, hãy ra đi ». Áp-ra-ham hiểu ngay lệnh được truyền vì quyền lợi của ông. Tin, tức là biết Chúa chỉ tìm lợi cho chúng ta, cho hạnh phúc của ta. Sách Do thái còn nói: « ông Áp-ra-ham đã vâng nghe tiếng Chúa gọi mà ra đi đến một nơi ông sẽ được lãnh nhận làm gia nghiệp ». Tin, tức là biết rằng Chúa trao ban, sống hưởng những gì Chúa cho như món quà nhưng không từ Thiên Chúa.
« 4 Ông Áp-ram ra đi, như ĐỨC CHÚA đã phán với ông », nhưng chưa biết đi đâu, nếu biết đi đâu thì đâu cần phải tin! Tin, tức là chấp nhận, tin cậy không cần hiểu tất cả chi tiết, chấp nhận con đường không phải chính mình vạch ra hay mong muốn, chấp nhận Chúa quyết định cho chúng ta: « Xin ý Cha được thể hiện, chứ không theo ý Con », sau này Chúa Giê-su nói như thế. Là con cái Áp-ra-ham, Ngài cũng sẽ vâng lời như thế, như thánh Phao-lô nói, vâng lời cho đến chết trên thập giá. « 11 Nhờ đức tin, cả bà Xa-ra vốn hiếm muộn, cũng đã có thể thụ thai và sinh con nối dòng vào lúc tuổi đã cao, vì bà tin rằng Đấng đã hứa là Đấng trung tín ». Bà có cười một chút khi nghe lời loan báo ấy, vì chuyện khó có thật nhưng bà cũng tin, và cậy trông vào lời hứa ấy. Bà cũng đã nghe câu trả lời của Chúa khi thấy bà cười: « 14 Nào có điều gì kỳ diệu vượt sức ĐỨC CHÚA? Vào độ này sang năm, Ta sẽ trở lại thăm ngươi, và Xa-ra sẽ có một con trai » (St 18, 14). Bà Xa-ra ngưng cười và bắt đầu tin và hy vọng. Và điều không thể có dưới mắt loài người, đã được thực hiện. « 11 Nhờ đức tin, cả bà Xa-ra vốn hiếm muộn, cũng đã có thể thụ thai và sinh con nối dòng vào lúc tuổi đã cao, vì bà tin rằng Đấng đã hứa là Đấng trung tín. »
Phải nhờ đến đức tin của cặp vợ chồng Áp-ra-ham lời hứa mới được thực hiện, và một dòng dõi được sinh ra « nhiều như sao trời cát biển, không tài nào đếm được ». Nhiều thế kỷ sau, một người phụ nữ khác, đức Ma-ri-a cũng được loan báo một lời hứa, có một đứa trẻ sẽ được sinh ra, và nàng chấp nhận tin rằng « đối với Thiên Chúa không có gì là không có thể được » (Lc 1) Cũng nhờ đức tin ông Áp-ra-ham đã vượt qua lời đòi hỏi phi thường của Thiên Chúa, hiến tế I-sa-ắc. Nhưng một lần nữa bản tiếng Do Thái nói: « hãy ra đi vì lợi ích của ngươi », và mặc dù không hiểu. Áp-ra-ham biết rằng lệnh của Chúa là một ân phúc ban cho chính ông, và ông cũng biết lệnh của Chúa là con đường thực hiện Lời Hứa của Ngài.
Cái lô-gíc cửa đức tin dẫn đến lối suy nghĩ ấy. Hai điều, một đàng là lời hứa cho một dòng dõi con cháu, một đàng là lời gọi hy sinh I-sa-ắc, nếu nhìn với mắt thế gian, hai điều này thật mâu thuẫn, thế nhưng cái lô-gíc của Áp-ra-ham, người có đức tin lại khác! Chính vì ông tin vào lời hứa của Chúa qua I-sa-ắc ông mới đi đến hy sinh đứa con này. Trong đức tin ông nghĩ không bao giờ Chúa bội hứa. I-sa-ắc hỏi cha: « "Cha! "Cha đây con! " Cậu nói: "Có lửa, có củi đây, còn chiên để làm lễ toàn thiêu đâu? " Ông Áp-ra-ham đáp: "Chiên làm lễ toàn thiêu, chính Thiên Chúa sẽ liệu, con ạ » (St 22, 8). Con đường của đức tin mù mịt nhưng chắc chắn.
Khi ông Áp-ra-ham nói câu sau đây, ông không có ý nói dối: « Các anh ở lại đây với con lừa, còn cha con tôi đi lên tận đàng kia; chúng tôi làm việc thờ phượng, rồi sẽ trở lại với các anh. » (St 22, 5). Mặc dù không biết gì về bài học Chúa muốn dạy ông về tế lễ người sống, ông cũng chưa biết kết cục cuộc thử thách sẽ ra sao, nhưng Áp-ra-ham đặt tin tưởng vào Chúa. Nhiều thế kỷ sau đó, Đấng Giê-su - một I-sa-ắc Mới - cũng đã tin vào Chúa Cha có thể làm cho Ngài sống lại từ cõi chết và Chúa Giê-su đã nhậm lời như trong sách Do Thái.
Đấy là những gì đức tin có thể làm cho chúng ta: theo tiếng Do Thái, chữ « tin » gọi là « Aman » (Chữa Amen đến từ đó). Chữ này đòi hỏi có nghĩa chắc chắn, khẳng định; tin, tức « giữ chắc ». Tiếng Do Thái nói « tôi tin chắc như đá ». Đó cũng là ý nghĩa chúng ta nói lên khi đọc chữ « Amen »
Chúng ta nhận ra nơi đây một bài học tuyệt vời cho gia đình nhân loại chúng ta! Thường chúng ta nghe « chính đức tin cứu bạn ». Tác giả sách Do Thái nói với chúng ta: Bạn sẽ không tin bạn có lý chừng nào khi nghĩ: công trình cứu độ Thiên Chúa thực hiện bởi các bạn, những người có đức tin … hãy để cho kỳ công của Ngài tác động trong bạn, và bởi bạn.
***