"Nguyện Chúa chúc phúc cho chúng con hết mọi ngày trong đời sống chúng con!"
Hạnh phúc thay bạn nào kính sợ CHÚA,
ăn ở theo đường lối của Người.
2 Công khó tay bạn làm, bạn được an hưởng,
bạn quả là lắm phúc nhiều may.
3 Hiền thê bạn trong cửa trong nhà
khác nào cây nho đầy hoa trái;
và bầy con tựa những cây ô-liu mơn mởn,
xúm xít tại bàn ăn.
4 Đó chính là phúc lộc CHÚA dành cho kẻ kính sợ Người.
5 Xin CHÚA từ Xi-on xuống cho bạn muôn vàn ơn phúc.
Ước chi trong suốt cả cuộc đời
bạn được thấy Giê-ru-sa-lem phồn thịnh,
6 được sống lâu bên đàn con cháu.
Nguyện chúc Ít-ra-en vui hưởng thái bình.
Nếu các bạn tò mò đọc thánh vịnh này trong Thánh Kinh, các bạn sẽ thấy bài này được gọi là « Ca khúc lên Đền » có nghĩa là bài được viết cho các dịp hành hương, lên Đền Giê-ru-sa-lem. Qua nội dung có thể cho chúng ta nghĩ rằng bài được ca phần cuối cuộc hành hương, khi bước đến những bậc thang cuối cùng vào Đền.
Trong phần đầu, ngay cửa vào các kinh sư tiếp đón đoàn hành hương và ban cho những huấn giáo cuối cùng :
« Hạnh phúc thay bạn nào kính sợ CHÚA,
ăn ở theo đường lối của Người.
2 Công khó tay bạn làm, bạn được an hưởng,
bạn quả là lắm phúc nhiều may.
3 Hiền thê bạn trong cửa trong nhà
khác nào cây nho đầy hoa trái;
và bầy con tựa những cây ô-liu mơn mởn,
xúm xít tại bàn ăn »
Ca đoàn ( hay cả cộng đồng người hành hương) đáp lại : « 4 Đó chính là phúc lộc CHÚA dành cho kẻ kính sợ Người ».Kế tiếp, các kinh sư đọc lời ban phép lành :
« 5 Xin CHÚA từ Xi-on xuống cho bạn muôn vàn ơn phúc. Ước chi trong suốt cả cuộc đời
bạn được thấy Giê-ru-sa-lem phồn thịnh ». Nhân đây tôi xin lưu ý một câu có thể làm nhiều người phẫn nộ : « 2 Công khó tay bạn làm, bạn được an hưởng, bạn quả là lắm phúc nhiều may ». Phải tin rằng vấn đề thất nghiệp không có thời ấy !
Nội dung của lời chúc phúc, đối với chúng ta có vẻ tầm thường, thực tế. Thế nhưng tất cả Thánh Kinh đều nhấn mạnh về hạnh phúc và thành công, điều này lẽ ra phải làm cho chúng ta an lòng. Ước ao hạnh phúc là điều thuộc về bản chất con người và hi vọng thành công trong cuộc sống gia đình cũng nằm trong kế hoạch của Thiên Chúa dành cho chúng ta…nếu không Ngài không biến hôn phối thành một Bí Tích !!! Chúa lập nên chúng ta để sống hạnh phúc, chứ không để làm chi khác. Chúng ta hãy vui mừng lên ! Chữ « hạnh phúc » được lặp lại nhiều lần trong Thánh Kinh. Thường đến nỗi khiến cho ta có thể trách rằng điều này có vẻ xa với thực tế hằng ngày. Nói như thế phải chăng tỏ ra trơ trẽn trước bao nhiêu là thất bại và đau khổ chúng ta hằng chứng kiến hoặc là nạn nhân mỗi ngày ? Chắc bạn cũng nhận thấy thánh vịnh này cũng dùng rất nhiều lần chữ « Phúc lộc ; Vui Hưởng ; An hưởng ; Lắm phúc » - « Hạnh phúc thay bạn nào kính sợ CHÚA, ăn ở theo đường lối của Người.
2 Công khó tay bạn làm, bạn được an hưởng, bạn quả là lắm phúc nhiều may…
6 được sống lâu bên đàn con cháu. Nguyện chúc Ít-ra-en vui hưởng thái bình.
Thực ra chữ « hạnh phúc » không có tham vọng là một phân tích khảo sát có vẻ dễ dàng, như thể người công chính là đương nhiên hạnh phúc. Chỉ cần mở mắt ra là thấy người làm việc lành thường lãnh nhận điều khốn khổ. Ở đây chỉ có một thứ « hạnh phúc » đáng kể, đó là được gần Thiên Chúa.
Trên thực tế chữ « hạnh phúc » có hai mặt : vừa là lời khen vừa là lời khích lệ. Bản dịch của ông André Chouraqui, lúc nào cũng gần bản gốc tiếng Do Thái dịch chữ « hạnh phúc » bằng « đúng đường » ( ngụ ý nói : bạn đi đúng đường, hoan hô, hãy can đảm lên tiếp tục). Nét đặc thù của dân tộc Ít-ra-en là sớm ý thức rằng Thiên Chúa đồng hành với lòng ao ước hạnh phúc của họ và Ngài mở đường cho họ nhắm đến.
Hãy nghe tiên tri Giê-rê-mi-a : «11 Vì chính Ta biết các kế hoạch Ta định làm cho các ngươi - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA -, kế hoạch thịnh vượng, chứ không phải tai ương, để các ngươi có một tương lai và một niềm hy vọng » ( Gr 29,11) . Tất cả Thánh Kinh xác tín đến mức phải có lưỡi loài rắn độc mới thốt ra những lời ngờ vực ý định của Thiên Chúa dành cho người nam và người nữ, Ngài tạo dựng ra để sống hạnh phúc. Đó là ý nghĩa của lời tường thuật về Địa Đàng. Thánh Phao-lô một chuyên gia về Cựu Ước, đã tóm tắt trong vài chữ ý định của Thiên Chúa : « Kế hoạch yêu thương » (9 Người cho ta được biết thiên ý nhiệm mầu: thiên ý này là kế hoạch yêu thương Người đã định từ trước trong Đức Ki-tô ) (Ep 1,9)
Như thế có hai mặt trong chữ « hạnh phúc » trong Thánh Kinh : trước nhất là kế hoạch yêu thương, trong ấy ý định của Thiên Chúa là hạnh phúc con người nhưng cũng là sự chọn lựa của con người, có nghĩa là phải xây dựng hạnh phúc đó. Con đường đã vạch sẵn, cứ thẳng tiến : chỉ cần trung tín với giới luật của Chúa, được tóm lược trong giới răn mến Chúa yêu người. Chúa Giê-su cũng đã chỉ theo con đường đó thôi : « Người vẫn yêu thương những kẻ thuộc về mình còn ở thế gian, và Người yêu thương họ đến cùng » ( Ga 13,1). Và Ngài cũng mời gọi các môn đệ theo Ngài để được hạnh phúc. « ai thi hành luật Chúa, chứ không nghe qua rồi bỏ, thì sẽ tìm được hạnh phúc trong mọi việc mình làm » ( Gc 1,25). Nhưng trong bài chúng ta câu đầu làm cho phức tạp một chút : « Hạnh phúc thay bạn nào kính sợ CHÚA » Cách trình bày như thế cũng có vẻ nghịch lý khác thường : có ai vừa sợ vừa hạnh phúc ? Một lần nữa ông Chouraqui dịch câu ấy như sau : « Bạn run rẩy xúc động trên đường đến với Ngài ». Đấy chính là sự run rẩy vì xúc động chứ không phải vì sợ. Mỗi chúng ta đều có trải nghiệm như thế, có lúc trước một niềm hạnh phúc lớn lao chúng ta cảm thấy nhỏ bé.
Người đọc Thánh Kinh mất rất nhiều thời gian để khám phá Chúa là tình yêu. Nhưng đến khi đã biết Chúa là tình yêu thì không còn sợ nữa. Dân Ít-ra-en có đặc huệ hiểu ra Thiên Chúa là đấng vĩ đại cao cả hơn chúng ta vô cùng nhưng, cũng một Thiên Chúa ấy, Ngài là Đấng rất gần gũi với chúng ta đầy lòng dịu dàng âu yếm. Từ đó « kính sợ Chúa » theo Thánh Kinh không còn là nỗi sợ của người sơ khai (không ai sợ một Người mà tự bản chất là nhân từ ). Không ! « Kính sợ » là thái độ một đứa trẻ đứng trước người cha vừa phép tắc vô cùng vừa nhân từ. Hơn nữa sách Lê-vi dùng cùng cụm chữ này để nói : «3 Mỗi người trong các ngươi phải kính sợ cha mẹ » ( Lv19,3), rốt cuộc đó là cách nói trong Thánh Kinh, đồng nghĩa với thái độ của đứa con đối với cha. Đứa Bé hang Bê-lem đến để cho chúng ta mẫu gương đó.
Đức tin, trước hết là niềm xác tín căn bản Chúa muốn con người hạnh phúc, chỉ cần nghe và làm theo với lòng cậy trông và đơn sơ. Nghe theo tức là chỉ cần trung thành giữ lề luật. Câu « Hạnh phúc thay bạn nào kính sợ CHÚA » và « ăn ở theo đường lối của Người » là một sự trùng lập, đối với người đọc Thánh Kinh. Thật vậy « kính sợ Thiên Chúa » và « theo đường lối của Người » là đồng nghĩa.
Ngày nào tất cả dân thành Giê-ru-sa-lem trung thành với chương trình ấy, thì họ mới chu toàn sứ mạng của họ, được mang trong tên « Thành phố hoà bình ». Vì lẽ đó trước ngưỡng cửa thành, bài thánh vịnh chúng ta, bài ca khúc lên Đền xác định trước hạn một chút : « bạn được thấy Giê-ru-sa-lem phồn thịnh ( hạnh phúc ) »
***
Tác giả: bà Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: Sách L’ intelligence des Ecritures Socéval Editions
***
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân