"Lời của Chúa phân tách tình cảm với ý nghĩ của tâm hồn".
Trích thư gửi tín hữu Do-thái.
12 Lời Thiên Chúa là lời sống động, hữu hiệu và sắc bén hơn cả gươm hai lưỡi: xuyên thấu chỗ phân cách tâm với linh, cốt với tuỷ; lời đó phê phán tâm tình cũng như tư tưởng của lòng người.
13 Vì không có loài thọ tạo nào mà không hiện rõ trước Lời Chúa, nhưng tất cả đều trần trụi và phơi bày trước mặt Đấng có quyền đòi chúng ta trả lẽ.
Không ai có thể làm ngôn sứ ở quê quán của mình : điều này ai cũng biết. Tại sao thế ? Tại vì, không thể nào tránh được, người ngôn sứ làm phiền nhiều người. Chúng ta biết câu chuyện của ngôn sứ Giê-rê-mi-a, suốt đời cố gắng làm cho người cùng thế hệ của mình mở mắt ra, nhưng có vẻ không thành công. Một ngày nọ, ông quyết định chép lại tất cả những gì Thiên Chúa nói với ông từ nhiều năm qua, với hi vọng tích tụ những cảnh báo có thể khơi dậy lương tâm của vua và dân chúng ( Gr 36). Ông gọi người thư ký tên Ba-rúc đến và đọc cho ông này chép lại mọi Lời Chúa phán trên một cuộn sách. Sau đó, ông Ba-rúc vô đền Giê-ru-sa-lem một ngày lễ, đến lúc cầu nguyện, ông đọc toàn nội dung cuộn sách chép lời của Giê-rê-mi-a cho tất cả tín hữu.
Dĩ nhiên phải can đảm lắm và Giê-rê-mi-a rất hi vọng. Ông nói : « 7 May ra họ sẽ dâng lên trước nhan ĐỨC CHÚA những lời van xin mà trở lại» ( Gr 36,7). Trong lúc ấy, có ông Giơ-mác-gia-hu, con một thủ lãnh được nghe và chạy đến tường thuật cho hội đồng các thủ lãnh. Nghe xong, các ông khuyên Giê-rê-mi-a và Ba-rúc lánh trốn, để chính các ông sẽ đọc cho vua nghe. Lúc ấy đang mùa đông, có lò sưởi cháy cạnh vua. Mặc cho các thủ lãnh can ngăn vua, ông cứ đốt hết đoạn này đến đoạn khác cuộn sách của Ba-rúc. Vua vừa đánh mất đi cơ may để hối cải, trong lúc ấy toàn dân và các thủ lãnh sẵn sàng nghe. Sách nói họ « mở tai lắng nghe » . Vì thế, khi từ chối không nghe, ông đã chuốc lấy tai họa cho chính mình và cho toàn dân. Vì lẽ những lời của Giê-rê-mi-a, được chép trong cuộn sách nổi tiếng của Ba-rúc, không có mục đích nào khác hơn là đánh thức lương âm của vua và dân chúng, là họ đang chồng chất trên đầu mình bao nhiêu tai họa.
Trong hướng ấy Sách Do Thái so sánh Lời Chúa như lưỡi gươm. Cũng với Lời Ngài, Thiên Chúa đã tạo dựng vũ trụ và nhân loại. Cũng bằng Lời Ngài, Chúa làm cho nhân loại lớn dần lên trên con đường đi đến sung mãn, cũng bằng Lời Ngài để kêu gọi sống tự do hơn, nhiều trách nhiệm hơn. Lời Chúa sáng tạo như lưỡi gươm phân chia ánh sáng và bóng tối. (Gn1,3) ; Lời Chúa giải thoát để chặt đức mọi gông cùm trong cuộc sống của chúng ta. Lưỡi dao phẫu thuật của người bác sĩ có lúc cũng phải mổ sẻ da thịt để chữa trị, để tách ra ung bướu chết người.
Cũng trong hướng đó, sách Đệ Nhị Luật nói : « 47 Thật vậy, đó không phải là một lời trống rỗng đối với anh em, mà đó là sự sống của anh em » ( Đnl 32,47) , hay nữa : « 14 Thật vậy, lời đó ở rất gần anh (em), ngay trong miệng, trong lòng anh (em), để anh (em) đem ra thực hành.
15 Coi đây, hôm nay tôi đưa ra cho anh (em) chọn: hoặc là được sống, được hạnh phúc, hoặc là phải chết, bị tai hoạ.16 Hôm nay tôi truyền cho anh (em) phải yêu mến ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của anh (em), đi theo đường lối của Người, và tuân giữ các mệnh lệnh, thánh chỉ, quyết định của Người, để anh (em) được sống, được thêm đông đúc, và ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của anh (em), chúc phúc cho anh (em) trong miền đất anh (em) sắp vào chiếm hữu.17 Nhưng nếu anh (em) trở lòng và không vâng nghe, lại bị lôi cuốn và sụp xuống lạy các thần khác và phụng thờ chúng,18 thì hôm nay tôi báo cho anh (em) biết: chắc chắn anh (em) sẽ bị diệt vong, sẽ không được sống lâu trên đất mà anh (em) sắp sang qua sông Gio-đan để vào chiếm hữu.19Hôm nay, tôi lấy trời đất làm chứng cáo tội anh (em): tôi đã đưa ra cho anh (em) chọn được sống hay phải chết, được chúc phúc hay bị nguyền rủa. Anh (em) hãy chọn sống để anh (em) và dòng dõi anh (em) được sống » ( Đnl30,14-19).
Suốt lịch sử Ít-ra-en, lời các ngôn sứ là con dao phẫu thuật ấy, để đấu tranh cho sự sống: các ung bướu xói mòn Ít-ra-en cũng như đang xói mòn nhân loại, lấy tên là thờ bụt thần, bất công, tìm kiếm tiền của, quyền lực. Khi sách Đệ nhị Luật nói, hãy yêu mến Thiên Chúa, có nghĩa là đừng thờ phượng bụt thần, các ngươi sẽ chuốc lấy tai hoạ. Tất cà các giới răn đều có ý nghĩa ấy : Đó là cuộc chiến liên tục suốt đời, để giải thoát nhân loại khỏi những con đường sai lầm.
Thật ấn tượng, mỗi lần Lời Chúa được trình bày như lưỡi gươm là có chủ đích cứu độ và giải thoát con người. Ví dụ như nơi tiên tri Hô-sê : « 5 Vì vậy, Ta dùng ngôn sứ mà đánh phạt chúng, lấy lời miệng Ta mà diệt trừ. Phán quyết của Ta sẽ bừng lên như ánh sáng. 6 Vì Ta muốn tình yêu chứ không cần hy lễ, thích được các ngươi nhận biết hơn là được của lễ toàn thiêu. Tội ác của Ít-ra-en xưa và nay » ( Hs6,5-6)
Và khi I-sa-i-a nói về đấng Mê-sia: « 1 Từ gốc tổ Gie-sê, sẽ đâm ra một nhánh nhỏ, từ cội rễ ấy, sẽ mọc lên một mầm non. 2 Thần khí ĐỨC CHÚA sẽ ngự trên vị này: thần khí khôn ngoan và minh mẫn, thần khí mưu lược và dũng mãnh, thần khí hiểu biết và kính sợ ĐỨC CHÚA. 3 Lòng kính sợ ĐỨC CHÚA làm cho Người hứng thú, Người sẽ không xét xử theo dáng vẻ bên ngoài, cũng không phán quyết theo lời kẻ khác nói, 4 nhưng xét xử công minh cho người thấp cổ bé miệng, và phán quyết vô tư bênh kẻ nghèo trong xứ sở. Lời Người nói là cây roi đánh vào xứ sở, hơi miệng thở ra giết chết kẻ gian tà ( tức là diệt sự dữ) »(Is11,1-4)
Chúa Giê-su chính là Ngôi Lời xuống thế làm Người, đến để hoàn tất lời tiên tri ấy để cho Lời ấy một ý nghĩa. : « Thiên Chúa sai Con của Người đến thế gian, không phải để lên án thế gian, nhưng là để thế gian, nhờ Con của Người, mà được cứu độ » ( Ga 3,17). Ngài cũng dùng hình ảnh Lời của Thiên Chúa phân chia ánh sáng và bóng tối : « …ánh sáng đã đến thế gian, nhưng người ta đã chuộng bóng tối hơn ánh sáng, vì các việc họ làm đều xấu xa.20 Quả thật, ai làm điều ác, thì ghét ánh sáng và không đến cùng ánh sáng, để các việc họ làm khỏi bị chê trách.21 Nhưng kẻ sống theo sự thật, thì đến cùng ánh sáng, để thiên hạ thấy rõ: các việc của người ấy đã được thực hiện trong Thiên Chúa." ( Ga3, 19-21)
***
Tác giả: bà Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: Sách L’ intelligence des Ecritures Socéval Editions
***
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân