"Chúng tôi là chứng nhân các lời đó cùng với Thánh Thần"
Trích sách Tông Đồ Công vụ.
27 Họ điệu các ông đến giữa Thượng Hội Đồng; vị thượng tế hỏi các ông rằng:
28 "Chúng tôi đã nghiêm cấm các ông không được giảng dạy về danh ấy nữa, thế mà các ông đã làm cho Giê-ru-sa-lem ngập đầy giáo lý của các ông, lại còn muốn cho máu người ấy đổ trên đầu chúng tôi!"
29 Bấy giờ ông Phê-rô và các Tông Đồ khác đáp lại rằng: Phải vâng lời Thiên Chúa hơn vâng lời người phàm.
30 Đức Giê-su đã bị các ông treo lên cây gỗ mà giết đi; nhưng Thiên Chúa của cha ông chúng ta đã làm cho Người trỗi dậy,
31 và Thiên Chúa đã ra tay uy quyền nâng Người lên, đặt làm thủ lãnh và Đấng Cứu Độ, hầu đem lại cho Ít-ra-en ơn sám hối và ơn tha tội.
32 Về những sự kiện đó, chúng tôi xin làm chứng, cùng với Thánh Thần, Đấng mà Thiên Chúa đã ban cho những ai vâng lời Người
40 Họ cho gọi các Tông Đồ lại mà đánh đòn và cấm các ông không được nói đến danh Đức Giê-su, rồi thả các ông ra.
41 Các Tông Đồ ra khỏi Thượng Hội Đồng, lòng hân hoan bởi được coi là xứng đáng chịu khổ nhục vì danh Đức Giê-su.
Các Tông đồ bị đánh đòn vì rao giảng về Chúa Giê-su. Vừa được thả ra khỏi toà án, thì đây thánh Lu-ca nói với chúng ta: «41 Các Tông Đồ ra khỏi Thượng Hội Đồng, lòng hân hoan bởi được coi là xứng đáng chịu khổ nhục vì danh Đức Giê-su» Dường như họ vừa được tuyên dương… Tuyên dương danh hiệu là «ngôn sứ». Có lẽ, lúc ấy các ông nghĩ đến lời Chúa Giê-su «11 Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại!» (Mt 5, 11).
Hẳn các bạn vừa nhận ra bài các Mối Phúc Thật trong Tin Mừng theo thánh Mát-thêu còn thánh Lu-ca thì nói « 22 "Phúc cho anh em khi vì Con Người mà bị người ta oán ghét, khai trừ, sỉ vả và bị xoá tên như đồ xấu xa. 23 Ngày đó, anh em hãy vui mừng nhảy múa, vì này đây phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao. Bởi lẽ các ngôn sứ cũng đã từng bị cha ông họ đối xử như thế » (Lc 6, 22-23). Họ cũng nhớ câu sau đây, Chúa nói với các ông «… tôi tớ không lớn hơn chủ nhà. Nếu họ đã bắt bớ Thầy, họ cũng sẽ bắt bớ anh em » (Ga 15, 20).
Ở đây chuyện gì đã xảy ra? Không phải lần đầu tiên hai Tông Đồ Phê-rô và Gio-an bị truy tố ra trước Thượng Hội Đồng, tức là toà án Giê-ru-sa-lem. Một lần sau khi chữa lành người phế tật ở Cửa Đẹp, đã gây xôn xao trong khắp thành phố; các ông bị nhốt ngục một đêm, bị hỏi cung và cấm rao giảng, nhưng sau cùng lại được thả ra. Vừa được trả tự do, các ông lại rao giảng và làm phép lạ. Họ lại bị bắt lần thứ hai và bị cho vào tù… nhưng ban đêm các ông được giải thoát một cách lạ kỳ do một Thiên thần của Chúa. Dĩ nhiên, việc được giải thoát đó đã tôi luyện chí khí các ông! Và các ông càng hăng say rao giảng. Trong tình huống này chúng ta khám phá bài đọc Chúa nhật hôm nay.
Một lần nữa họ lại bị bắt và đưa ra toà. Vị Thượng tế hỏi cung họ, làm cho chúng ta có dịp nghe câu trả lời tuyệt vời của thánh Phê-rô: «Phải vâng lời Thiên Chúa hơn vâng lời người phàm». Sau đó Phê-rô nói trước toà một bài tóm lược các bài giảng trước đó của ngài. Thánh nhân nói đại để như sau: Có hai lối suy nghĩ, suy nghĩ theo Thiên Chúa và suy nghĩ theo con người. Suy nghĩ theo con người (ngụ ý nói suy nghĩ như các ông, toà án Do Thái) nói rằng một tội phạm phải xử tử nó và sau khi nó chết chẳng lẽ lại quảng cáo cho nó, Đức Giê-su trước mắt giáo quyền là một người gian, họ đã giết, điều này lô-gíc thôi! Đây còn là một bổn phận, không để bất cứ ai tuyên truyền trong dân chúng vốn dễ tin, họ là đấng mê-si-a. Kết án nó, hành quyết nó, cho nó chết treo như một kẻ bị nguyền rủa; ngay Thiên Chúa cũng nguyền rủa hắn.
Thế nhưng suy nghĩ như Thiên Chúa thì khác: vâng, các ông đã hành quyết Ngài, đóng đinh trên thập giá… Thế nhưng, ngoài chờ đợi của mọi người, chẳng những Ngài không bị Thiên Chúa nguyền rủa, Ngài trở nên một Thủ lãnh, Đấng Cứu Độ: «31 và Thiên Chúa đã ra tay uy quyền nâng Người lên, đặt làm thủ lãnh và Đấng Cứu Độ, hầu đem lại cho Ít-ra-en ơn sám hối và ơn tha tội». Câu này là một lời dị thường khó chấp nhận qua tai người Do Thái: nếu sự sám hối và ơn tha tội được ban cho It-ra-en, tức là các lời hứa của Giao ước được chu toàn. Sự tự tin của các Tông đồ được biểu hiện rõ ràng, không có gì làm cho các ông im miệng, điều này càng làm cho các quan toà phẫn nộ: Nhiều người trong họ, chỉ còn thấy một giải pháp là trừ khử các ông như họ đã trừ khử Chúa Giê-su. Thì đây là lúc một người tuyệt vời đứng ra can thiệp, đó là ông Ga-ma-li-ên, ông đáng cho chúng ta làm một mẫu gương khi đứng trước những sáng kiến không hợp với chúng ta.
Không may thay, bài đọc trong phụng vụ hôm nay không đề nghị đọan ông Ga-ma-li-ên can thiệp: nhưng nhảy từ câu trả lời thánh Phê-rô ngay qua quyết định của toà án. Các Tông Đồ không bị xử tử như một số quan tòa muốn, chỉ đánh đòn rồi thả ra. Nhưng xin đề nghị chúng ta dành chút thời gian đọc thêm mấy hàng còn thiếu.
Thánh Phê-rô vừa nói: «32 Về những sự kiện đó, chúng tôi xin làm chứng, cùng với Thánh Thần, Đấng mà Thiên Chúa đã ban cho những ai vâng lời Người» (có ẩn ý nói, trong lúc này các ông không vâng lời Chúa). Thánh Lu-ca kể lại «33 Nghe vậy, họ giận điên lên và muốn giết các ông. 34 Bấy giờ có một người Pha-ri-sêu tên là Ga-ma-li-ên đứng lên giữa Thượng Hội Đồng; ông là một kinh sư được toàn dân kính trọng» (Cv 5, 33-34) (xin mở ngoặc đây là thầy của Sa-un thành Tác-sô, và là thánh Phao-lô tương lai). Ông ra lệnh mời Phê-rô và Gio-an ra ngoài một lát, và nói với các quan toà khác. Đại khái lý luận của ông như sau đây: có một điều trong hai, hoặc điều họ làm là từ Thiên Chúa… hoặc không phải thế, họ là những kẻ bịp bợm, và đây là đoạn sau của bài nói của ông: «38 Vậy giờ đây, tôi xin nói với quý vị: hãy để mặc những người này. Cứ cho họ về, vì nếu ý định hay công việc này là do người phàm, tất sẽ bị phá huỷ; 39 còn nếu quả thật là do Thiên Chúa, thì quý vị không thể nào phá huỷ được; không khéo quý vị lại thành những kẻ chống Thiên Chúa." Họ tán thành ý kiến của ông». (Cv 5, 38-39)
Nếu ông Ga-ma-li-ên đứng ra giảng ngày hôm nay, ông sẽ nói công việc này đúng là từ Thiên Chúa: vì từ hai ngàn năm nay, việc này đã vượt qua mọi biến cố, cả những yếu đuối, những bất toàn của chúng ta.
***
Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: Sách L’ intelligence des Ecritures Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân
Hiệu đính: Phê-rô Nguyễn Thế Hoằng.