"Anh em đã chịu phép rửa tội, nên anh em đã mặc lấy Đức Ki-tô"
Trích thư Phao-lô Tông đồ gửi tín hữu Ga-la-ta
26 Thật vậy, nhờ đức tin, tất cả anh em đều là con cái Thiên Chúa trong Đức Giê-su Ki-tô.
27 Quả thế, bất cứ ai trong anh em được thanh tẩy để thuộc về Đức Ki-tô, đều mặc lấy Đức Ki-tô.
28 Không còn chuyện phân biệt Do-thái hay Hy-lạp, nô lệ hay tự do, đàn ông hay đàn bà; nhưng tất cả anh em chỉ là một trong Đức Ki-tô.
29 Mà nếu anh em thuộc về Đức Ki-tô, thì anh em là dòng dõi ông Áp-ra-ham, những người thừa kế theo lời hứa.
Chúng ta biết rằng bài này thánh Phao-lô nói cho tín hữu thành Ga-la-ta trong lúc họ đang trải qua một cuộc tranh luận trầm trọng. Câu sau đây: « 28 Không còn chuyện phân biệt Do-thái hay Hy-lạp, nô lệ hay tự do, đàn ông hay đàn bà » càng làm nỗi bật lên tình hình ấy. Về phần chúng ta, chúng ta từng biết những tình trạng chia rẻ, kỳ thị như thế, cũng rất đau khổ, rất dai dẳng, chúng ta thường nghĩ: phải chi những đố kỵ ấy không còn nữa! « nhưng tất cả anh em chỉ là một trong Đức Ki-tô ». Mỗi ngày qua đi, thực tế chứng tỏ cho chúng ta trái lại… Vì thế chúng ta cảm thấy chua chát nhìn hố sâu chia cách hi vọng và thực tế. Thế nhưng thánh Phao-lô cũng nhấn mạnh đến tình trạng này.
Sở dĩ ngài nhấn mạnh như thế là để cho chúng ta vượt qua hiện tượng bề ngoài. Cái chúng ta gọi là điều thực tế chỉ là những khác biệt giới tính, chủng tộc, nguồn gốc xã hội… nhưng thánh Phao-lô cho đó chỉ là những hiện tượng bên ngoài. Hơn những hiện tượng bên ngoài ấy, còn có sự hiệp nhất sâu xa bởi vì mỗi chúng ta, tất cả được ghép vào đức Giê-su Ki-tô. Có thể nói cùng một dòng máu mủ chảy trong mạch chúng ta.
« … bất cứ ai trong anh em được thanh tẩy để thuộc về Đức Ki-tô, đều mặc lấy Đức Ki-tô ». Hình ảnh của y phục thật tuyệt vời: áo choàng của Chúa Ki-tô bao trùm tất cả chúng ta lại, che lấp những khác biệt của chúng ta và biến chúng thành những phụ kiện. Làm sao không nghĩ đến câu sau đây của Cha Teihard de Chardin: « Từ buổi bình minh của thời gian, một Mùa Vọng bí hiểm bắt đầu… Đức Ki-tô không ngớt quấn chung quanh Ngài bằng những tín hữu của Ngài như những vạc áo choàng bằng thịt và tình yêu ? »
Một cách thực tế, sở dĩ thánh Phao-lô nhấn mạnh như thế vì có vấn đề: bài này giải thích đâu là vấn đề ấy, khi thánh nhân nói: « 28 Không còn chuyện phân biệt Do-thái hay Hy-lạp », điều này có nghĩa là giữa những người trước kia là Do Thái và trước kia là dân Ngoại, tất cả tuy đã trở thành Ki-tô hữu nay có những rạn nứt quan trọng. Cũng như thế hai đề nghị sau đây: « 28 Không còn chuyện phân biệt Do-thái hay Hy-lạp, nô lệ hay tự do, đàn ông hay đàn bà » cũng làm cho chúng ta đoán ra loại khó khăn nào thánh Phao-lô kêu gọi tín hữu thành Ga-la-ta phải cố gắng vượt qua.
Nhân đây chúng ta cũng chú ý thánh Phao-lô không khinh miệt phụ nữ, ngài nói: « 28 Không còn chuyện phân biệt …, đàn ông hay đàn bà », có thể hiểu chỉ còn những người được nhận phép rửa tội mà thôi, anh em là môn đệ Chúa Ki-tô, chỉ có điều này là đáng kể, đó là nhân phẩm anh em. Mặc dù trong xã hội còn những khác biệt về vai trò người nam và người nữ, mặc dù trong Giáo hội các nhiệm vụ được giao phó có khác nhau, nhưng trong đức tin anh chị em là người được rửa tội, thế thôi.
« 28 Không còn chuyện phân biệt… nô lệ hay tự do », ở đây cũng như thế, thánh Phao-lô không kêu gọi làm cách mạng, nhưng dù anh em ở trong giai cấp nào trong xã hội, mỗi người đều được tôn trọng như nhau, vì anh em tất cả đều được rửa tội. Anh em cũng không nhìn kém tôn trọng, kém kính cẩn những người có vẻ thấp hơn anh em trong bậc thang xã hội. Những lời khuyên này vẫn còn giá trị ngày hôm nay cho chúng ta!
Hãy trở lại sự khác biệt đầu tiên thánh Phao-lô mời gọi dân thành Ga-la-ta vượt qua: « 28 Không còn chuyện phân biệt Do-thái hay Hy-lạp ». Các bài đọc các chúa nhật gần đây thánh Phao-lô đã triển khai đề tài làm vẫn đục bầu khí các cộng đồng tín hữu sơ khai. Những cuộc gây sự của những người Do Thái cũ trở lại đạo đối với những người Ngoại, không cắt bì nay cũng trở lại đạo. Rất dễ kết tội họ: bao giờ họ không tuân theo cách tuân giữ của đạo Do Thái, họ không thuộc về dân Chúa chọn.
Vấn đề ẩn hàm sau việc này, chúng ta cũng đã nghe thấy trong nhiều bài đọc các chúa nhật vừa qua, rốt cuộc đó là câu hỏi: đức tin mà thôi có đủ không ? Hay phải tuân giữ các điều Do Thái đạo đòi hỏi, đặc biệt là phải cắt bì ? Thánh Phao-lô trả lời: « Áp-ra-ham cũng chưa được cắt bì khi ông nghe những lời hứa của Thiên Chúa, mặc dù như thế Chúa cũng cho ông là người công chính: « 6 Ông tin ĐỨC CHÚA, và vì thế, ĐỨC CHÚA kể ông là người công chính » (St 15, 6). Hơn nữa một trong các lời hứa nhắm đến tất cả gia đình nhân loại: « 3 Ta sẽ chúc phúc cho những ai chúc phúc cho ngươi » (St 12, 3). Tất cả gia đình nhân loại, trong đó có anh em, anh em thành Ga-la-ta.
Nhưng thánh Phao-lô còn đi xa hơn nữa: chẳng những dân chúng thành Ga-la-ta là đối tượng của các lời hứa cho tất cả gia đình nhân loại, mà hơn thế, họ còn là con cháu Áp-ra-ham, họ đương nhiên là thành viên của dân được Chúa hứa. Về sinh lý thì không thể được, nhưng về mặt thiêng liêng họ được vậy nhờ phép rửa tội. Bởi phép rửa tội họ được ghép vào Đức Giê-su Ki-tô, và bởi Đức Giê-su Ki-tô họ được ghép vào dòng dõi Áp-ra-ham: « 27 Quả thế, bất cứ ai trong anh em được thanh tẩy để thuộc về Đức Ki-tô, đều mặc lấy Đức Ki-tô » cũng phải hiểu chữ « thuộc về » trong nghĩa thật mạnh của cụm chữ. Chữ Ki-tô hữu để định nghĩa chúng ta, có nghĩa nói rõ chúng ta thuộc về Chúa Ki-tô. Kết hợp cùng Chúa Giê-su, là Con hoàn hảo của Đức Chúa Cha, chúng ta được hoà nhập vào con cháu Áp-ra-ham, người có đức tin: « 29 Mà nếu anh em thuộc về Đức Ki-tô, thì anh em là dòng dõi ông Áp-ra-ham, những người thừa kế theo lời hứa »
Cắt bì hay không cắt bì, bởi vì chúng ta có đức tin, chúng ta thuộc về dòng dõi Áp-ra-ham, một dòng dõi con cháu đông đúc như sao trên trời, như cát dưới biển… Chúng ta là những kẻ thừa kế. Theo bộ luật Giáo Hội Công Giáo rút từ đấy nên nói trong điều 208: « Giữa các tín hữu, nhờ sự tái sinh trong Ðức Ki-tô, mọi người đều bình đẳng với nhau về phẩm giá và hành động. Nhờ sự bình đẳng này, các tín hữu cộng tác với nhau xây dựng thân thể Ðức Ki-tô, tùy theo điều kiện và chức vụ riêng của từng người »
Trên thức tế, hằng ngày những bất đồng, những chia rẽ cũng cứ tồn tại giữa chúng ta và suốt đời chúng ta bị trì kéo giữa định mệnh, sứ vụ là Con Thiên Chúa và sự nặng nề của chia rẽ, có vẻ cứ bám riết vào chúng ta. Nhưng nếu chúng ta tin vào thánh Phao-lô, mỗi khi chúng ta nhận thấy chúng ta đang sống dưới chế độ chia rẽ giữa chúng ta, chúng ta nên tự nói cách hành xử của chúng ta đã lỗi thời, vì chúng ta đều được rửa tội, tức là tất cả hiệp nhất trong Chúa Ki-tô. Thật ra, ở đây chúng ta cũng phải nói: « sự gì Thiên Chúa đã phối hợp, loài người không được phân ly » (Mc 10, 9)
***