PHẦN 1: HÀNH HƯƠNG NĂM THÁNH
I. KHAI MẠC.
Lời dẫn:
Kính thưa cộng đòan,
Trong Tông sắc công bố Năm thánh ngoại thường về Lòng thương xót, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã khẳng định: “Dung mạo lòng thương xót của Chúa Cha chính là Đức Kitô Giêsu… Nơi Đức Giêsu Nazareth, lòng thương xót đã trở nên sống động, hữu hình, và đạt đến tột đỉnh”. Quả vậy, hình ảnh Đức Giêsu Nazareth cho ta thấy rõ hình ảnh Thánh Gia, nơi đó, người Cha luôn sẵn sàng đón nhận mọi vất vả, hy sinh; người Mẹ luôn hết lòng chăm sóc, ấp ủ, vỗ về; và người Con luôn ngoan hiền, hiếu thảo, càng lớn càng thêm nhân đức. Thánh Gia đã trở nên hình ảnh sinh động và tột đỉnh của lòng thương xót.
Gia đình được mời gọi tham dự vào ơn gọi và sứ vụ của Hội Thánh, sứ vụ của lòng thương xót. Gia đình chính là nơi vốn thường xuyên cảm nghiệm lòng thương xót của Thiên Chúa như Đức Maria tuyên xưng ở ngưỡng cửa: “Đời nọ tới đời kia, Chúa hằng thương xót những ai kính sợ Người”. Qua kinh nghiệm và nhờ hy lễ tâm hồn mình góp phần vào mạc khải lòng Thiên Chúa xót thương, gia đình theo gương Thánh Gia, nối kết chặt chẽ với Thập giá của con Mẹ cũng là “thập giá của Mẹ” nơi tiếng “xin vâng” hằng ngày.
Xin Chúa giúp mỗi người chúng ta sốt sắng đi sâu vào mầu nhiệm tình yêu của Người, để rồi chính chúng ta sẽ trở nên những chứng nhân của lòng thương xót trong môi trường và hoàn cảnh sống của mình. Nhất là nơi gia đình mỗi người chúng ta.
Cộng đoàn rước tiến vào nhà thờ.
HÁT: ĐI TRONG AN BÌNH (trang 23)
Sau khi ổn định chỗ ngồi, Chủ tế hướng dẫn cộng đoàn sám hối.
II. PHÚT HỒI TÂM, SÁM HỐI.
Chủ đề: BỔN PHẬN VỚI GIA ĐÌNH
LM: Anh chị em rất thân mến,
Chúng ta cầu xin Thiên Chúa là Cha giàu lòng thương xót, đã kêu mời chúng ta trở về với Ngài trong Đức Kitô, Đấng Cứu Độ chúng ta, ban cho chúng ta ơn sám hối chân thực và hữu hiệu.
Thinh lặng giây lát, rồi linh mục dang tay đọc lời nguyện:
Lạy Chúa, xin mở lượng nhân từ giải thoát chúng con khỏi tội lỗi. Xin đừng để chúng con phải diệt vong, nhưng xin dẫn chúng con trở về với Chúa để được hưởng ơn Chúa thứ tha. Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con.
CĐ: Amen.
Cộng đoàn ngồi.
A. LỜI CHÚA.
Bài trích sách Sáng Thế. (St 2, 8-13)
Nghe thấy tiếng Đức Chúa là Thiên Chúa đi dạo trong vườn lúc gió thổi trong ngày, con người và vợ mình trốn vào giữa cây cối trong vườn, để khỏi giáp mặt Đức Chúa là Thiên Chúa. Đức Chúa là Thiên Chúa gọi con người và hỏi: “Ngươi ở đâu?” Con người thưa: “Con nghe thấy tiếng Ngài trong vườn, con sợ hãi vì con trần truồng, nên con lẩn trốn.” Đức Chúa là Thiên Chúa hỏi: “Ai đã cho ngươi biết là ngươi trần truồng? Có phải ngươi đã ăn trái cây mà Ta đã cấm ngươi ăn không?” Con người thưa: “Người đàn bà Ngài cho ở với con, đã cho con trái cây ấy, nên con ăn.” Đức Chúa là Thiên Chúa hỏi người đàn bà: “Ngươi đã làm gì thế?” Người đàn bà thưa: “Con rắn đã lừa dối con, nên con ăn.”
Đó là lời Chúa.
HÁT: LÒNG THƯƠNG XÓT CHÚA (trang 24)
Alleluia. Alleluia. Chúa phán: Ta không không muốn kẻ gian ác phải chết, nhưng muốn nó ăn năn sám hối và được sống.
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca. (Lc 2, 41. 43. 46-52)
Hằng năm, cha mẹ Đức Giêsu trẩy hội đền Giêrusalem mừng lễ Vượt Qua. Xong kỳ lễ, hai ông bà trở về, còn cậu bé Giêsu thì ở lại Giêrusalem, mà cha mẹ chẳng hay biết.
Sau ba ngày, hai ông bà mới tìm thấy con trong Đền Thờ, đang ngồi giữa các thầy dạy, vừa nghe họ, vừa đặt câu hỏi. Ai nghe cậu nói cũng ngạc nhiên về trí thông minh và những lời đối đáp của cậu. Khi thấy con, hai ông bà sửng sốt, và mẹ Người nói với Người: “Con ơi, sao con lại xử với cha mẹ như vậy? Con thấy không, cha con và mẹ đây đã phải cực lòng tìm con!” Người đáp: “Sao cha mẹ lại tìm con? Cha mẹ không biết là con có bổn phận ở nhà của Cha con sao?” Nhưng ông bà không hiểu lời Người vừa nói.
Sau đó, Người đi xuống cùng với cha mẹ, trở về Nagiarét và hằng vâng phục các ngài. Riêng mẹ Người thì hằng ghi nhớ tất cả những điều ấy trong lòng. Còn Đức Giêsu ngày càng thêm khôn ngoan, thêm cao lớn và thêm ân nghĩa đối với Thiên Chúa và người ta.
Đó là lời Chúa.
B. SUY NIỆM
Anh chị em thân mến,
Câu truyện sa ngã trong sách Sáng Thế cho thấy: khi con người muốn tách mình ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa bằng sự bất tuân, thì cũng là lúc, họ bắt đầu xa lìa và phản bội nhau.
Giao ước hôn nhân thuở tạo thành, là hình ảnh của tình yêu Ba Ngôi Thiên Chúa , bị tổn thương vì tội lỗi. Đức Kitô đã đến để chữa lành và nâng đời sống hôn nhân lên hàng Bí tích. Nhờ ân sủng đặc biệt của Chúa Thánh Thần, tình yêu vợ chồng trở nên dấu chỉ tình yêu của Đức Kitô đối với Giáo Hội: một tình yêu trung thành và trọn vẹn. Đó là lý tưởng, là phẩm giá cao cả, là hạnh phúc lớn lao của đời sống hôn nhân.
Gia đình luôn là tế bào căn bản của xã hội và Giáo Hội. Gia đình là ngôi trường đầu tiên dạy chúng ta sống khôn ngoan, thực tập các nhân đức, dẫn chúng ta đến hạnh phúc đích thực và thực hiện được những việc làm có tính cách trường cửu…
Đây cũng là mái trường nơi con trẻ được học những bài học đức tin, học mến Chúa yêu người, học sống lương thiện và nhân ái, thứ tha và quảng đại mà cha mẹ chính là người thầy đầu tiên của chúng.
Chúng ta chiêm ngắm gương mẫu Thánh Gia, một Gia Đình luôn đặt Chúa ở trung tâm, luôn kiếm tìm chính Chúa và thánh ý Ngài, đồng thời soi mình vào tấm gương giáo huấn của Giáo Hội, để nhìn lại đời sống chúng ta và quyết mở ra cho gia đình những ngày mới đầy niềm vui, hạnh phúc bằng nỗ lực hoán cải của mỗi người chúng ta.
C. GỢI Ý XÉT MÌNH
Thinh lặng một chút rồi bắt đầu phần Nghi thức Sám Hối.
Chủ sự có thể thay đổi, thêm bớt những gợi ý xét mình để thích nghi với hoàn cảnh. Nên đọc chậm rãi và dành một chút thinh lặng để xét mình sau mỗi gợi ý.
Anh chị em thân mến,
Trước sự hiện diện của Thiên Chúa giàu lòng thương xót, mỗi người chúng ta cùng nhìn lại đời sống của mình trong mối tương quan với Chúa, với tha nhân và với chính mình:
1. BỔN PHẬN ĐỐI VỚI VỢ CHỒNG
1/ Tôbia và Sara, “cả hai cầu nguyện và khẩn xin Chúa ban cho họ được an lành” . Thiên Chúa hay tiền bạc đang làm chủ cuộc đời tôi và gia đình tôi? Tôi có biết cầu nguyện với Chúa trước những chọn lựa điều gì đó cho tôi và gia đình tôi không?
2/ Chúa nói: “Các con hãy yêu mến nhau, như Thầy đã yêu mến các con.” Tình yêu của Chúa thì nhẫn nại, khiêm tốn, hiền hậu, quên mình phục vụ và luôn mong muốn điều lành cho người mình yêu. Chúng ta đã cư xử với nhau bằng tình yêu của Chúa hay vẫn theo bản tính mà cư xử vũ phu, nóng nảy, đay nghiến, lạnh lùng với nhau?
3/ Chúa dạy: “Hãy nên hoàn thiện như Cha anh em trên trời” . Một gia đình càng sống đạo đức, càng bảo đảm hạnh phúc và bình an. Tôi có coi việc làm giàu tâm hồn, giàu nhân đức thì quan trọng hơn làm giàu tiền bạc vật chất không? Tôi có tha thiết hướng gia đình về sự thánh thiện không?
2. BỔN PHẬN ĐỐI VỚI CON CÁI
1/ “Không có gì làm tôi vui sướng bằng khi nghe biết con cái tôi sống sự thật.” Là bậc cha mẹ Công giáo, tôi có coi việc giáo dục đức tin, rèn luyện nhân đức, truyền đạt lòng mến Chúa yêu người cho con cái là điều quan trọng nhất không? Tôi có làm gương sáng cho chúng không? Tôi đang để lại cho con kho báu nhân đức hay chỉ là tiền bạc?
2/ “Đức Giêsu… bắt đầu rửa chân cho các môn đệ.” Nhân đức mới mang lại cho con cái hạnh phúc chân thật. Tôi cư xử với con cái như thế nào? Có bằng tình yêu dịu hiền, cúi mình phục vụ, khôn ngoan, nhẫn nại uốn nắn chúng nên một Kitô hữu đạo đức không? Mỗi lần chúng sai lỗi, tôi thường phản ứng thế nào? Đúng hay sai?
3/ “Ai sẽ tách chúng ta ra khỏi tình yêu của Đức Kitô” . Tôi có thường đưa con đi dự lễ, đến tòa giải tội, đến nhà thờ cầu nguyện và dạy con thương giúp người nghèo khổ không? Tôi có cùng con cái cầu nguyện tại gia đình không? Tôi có ý thức đó là những dấu ấn đức tin quan trọng tôi cần để lại trên đời con không?
3. BỔN PHẬN ĐỐI VỚI CHA MẸ
1/ “Con cháu trước tiên phải học cho biết đền ơn các bậc sinh thành. Đó là điều đẹp lòng Chúa?” Tôi đang cư xử với cha mẹ hai bên thế nào? Có bên trọng bên khinh không? Có hết lòng hiếu thảo, cư xử ân cần, dịu hiền với các ngài không? Có dành thời giờ thăm viếng, hàn huyên với các ngài không?
2/ “Hãy tôn kính cha mẹ, để ngươi được hạnh phúc và hưởng thọ trên mặt đất này” . Cách chúng ta đối xử với cha mẹ hôm nay sẽ là điều con cái đối xử với chúng ta ngày mai. Tôi có chăm sóc cho cha mẹ già yếu với tình yêu ân cần hay chỉ là bổn phận với vẻ khó chịu, bất nhẫn? Có để tâm đến nhu cầu thiêng liêng của các ngài không?
3/ “Ngươi hãy thờ cha kính mẹ.” Chúng ta có đặt gánh nặng trên cuộc đời cha mẹ bằng đời sống xấu xa, bất hiếu, nguội lạnh đức tin của chúng ta không?
Những suy nghĩ hôm nay về bổn phận gia đình dẫn tôi đến quyết tâm nào? Nhớ rằng, yêu mến hiếu thảo với cha mẹ cũng là yêu mến chính Chúa. Từng cử chỉ yêu thương hôm nay dệt nên hạnh phúc Nước Trời của tôi.
Thinh lặng một lát để mỗi người tự duyệt xét lương tâm.
D. PHẦN SÁM HỐI
Cộng đoàn đứng , Chủ sự mời gọi:
Anh chị em thân mến,
Chúng ta có Đức Kitô, Đấng Cứu Chuộc là vị Trạng Sư công chính trước toà Chúa Cha. Vậy chúng ta hãy khiêm tốn nài xin Chúa tha tội và tẩy rửa chúng ta sạch mọi điều gian ác.
X1. Lạy Chúa Giêsu, Chúa đã thương gọi Lêvi ra khỏi cuộc sống bất công và phù phiếm/ để đưa ông vào con đường ngay chính và tự do; Xin giúp chúng con luôn bước đi trong ánh sáng chân lý và tình thương mà đạt tới sự sống đời đời.
Đ. Lạy Chúa, xin thương xót chúng con.
X2. Chúa đã giải thoát Giakêu khỏi lòng tham lam tiền bạc để hướng tâm hồn tìm kiếm ơn cứu độ; Xin cho chúng con cũng vượt thắng cám dỗ của danh-lợi-thú, để phụng thờ Chúa và yêu mến tha nhân với tâm hồn tự do và thanh khiết. (Đ)
X3. Chúa đã đón nhận nước mắt sám hối của Madalêna và đã lấy tình yêu tha thứ mà thánh hóa cuộc đời bà; Xin thương tẩy rửa tâm hồn chúng con khỏi mọi vết nhơ tội lỗi, để cuộc đời chúng con luôn tỏa sáng lòng thương xót của Chúa cho mọi người. (Đ)
X4. Ánh mắt xót thương của Chúa chạm đến cái nhìn tủi hổ vì phản bội của Phêrô/ để làm cho lòng ông dâng trào tâm tình sám hối; Xin cho chúng con cũng biết khóc về tội lỗi của chúng con/ và về những khổ đau của người anh em. (Đ)
LM: Giờ đây, chúng ta cùng nhau dâng lên Chúa Cha lời kinh mà chính Chúa Giêsu truyền dạy, để xin Người tha tội cho chúng ta:
CĐ: Lạy Cha chúng con ở trên trời….
LM: Lạy Chúa, Chúa đã ban ơn nâng đỡ chúng con là kẻ yếu hèn, chúng con nài xin Chúa cho chúng con được vui mừng đón nhận ơn tha thứ của Chúa/ và chứng minh hiệu quả ơn ấy bằng một đời sống mới. Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con.
CĐ: Amen.
LM: Nào ta hãy chúc tụng Chúa.
CĐ: Tạ ơn Chúa.
HÁT: MISERICORDES SICUT PATER (trang 26)
Sau đó, nếu có thể, xin các cha giải tội cho những người muốn xưng tội.
III. CHẦU THÁNH THỂ
ÁNH MẮT LÒNG THƯƠNG XÓT.
(x. Mt 9, 36; Lc 22, 61)
Đặt Mình Thánh Chúa (Cha Linh hướng Phê-rô).
HÁT: PHÚT LINH THIÊNG .
Chủ sự xông hương Thánh Thể, thinh lặng giây lát rồi về ghế chủ tọa.
LỜI DẪN NHẬP
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, chúng con sấp mình thờ lạy Chúa là Thiên Chúa và là Đấng Cứu Độ chúng con. Chúng con tin Chúa đang ngự thật trong tấm bánh nhỏ bé của Bí tích Tình Yêu này. Chúng con chúc tụng và ngợi khen tình yêu vô biên của Chúa dành cho chúng con. Nơi đây, chúng con biết rằng Thiên Chúa đang chờ đợi chúng con như người Cha nhân lành chờ đợi người con hoang đàng trở về. Cho dù chúng con tội lỗi, yếu đuối đến đâu đi nữa, hay cho dù thế gian không chấp nhận chúng con nhưng Chúa luôn mở rộng cánh tay, sẵn sàng ôm lấy chúng con và nói với chúng con : “Chúa Cha đã yêu mến Thầy thế nào, Thầy cũng yêu mến các con như vậy” (Ga 15, 9).
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, này chúng con đây với thân phận phàm hèn của những tội nhân trước mặt Chúa. Chúng con xin dâng trọn thân xác, trí khôn và linh hồn chúng con cho Chúa. Xin Chúa ban Thánh Thần cho chúng con, để nhờ Thần Khí của Chúa, chúng con biết tôn vinh và cảm tạ Chúa. Xin cho chúng con cảm nghiệm được bằng trái tim xác thịt của chúng con rằng : “Chúa đang ở đây. Chúa đang sống. Chúa đang nghe chúng con nói. Chúa đang nhìn chúng con bằng đôi mắt yêu thương”. Chúng con cũng thế, ước gì Chúa xức dầu trên đôi tai và trái tim chúng con, để chúng con nghe được tiếng Chúa nói, cảm nhận được Chúa hiện diện và đôi mắt tâm linh chúng con thấy được Chúa. Xin Chúa hãy tỏ lộ tình yêu Chúa ra cho chúng con, và nhận chìm chúng con trong đại dương tình yêu của Chúa ngay giây phút này. Xin Chúa hãy dạy cho chúng con đường lối của Chúa, sửa sai những lỗi lầm, những thiếu sót của chúng con. Chúng con muốn trở nên thánh thiện hơn, muốn là những người con đẹp lòng Chúa và nên giống Chúa hơn.
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, chúng con xin dâng những giờ phút này để hoàn toàn được thuộc về Chúa. Chỉ có Chúa với chúng con mà thôi, như xưa Maria quì bên chân Chúa lắng nghe Lời Hằng Sống mà quên đi những vướng bận, lo toan ở đời. Chúa chính là nguồn hạnh phúc và niềm hoan lạc đích thực của chúng con. Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, chúng con yêu mến Chúa. Amen.
Thinh lặng một phút. Mời cộng đoàn đứng. Chủ sự đọc Tin Mừng.
HÁT: LẮNG NGHE LỜI CHÚA .
LỜI CHÚA: Lc 22, 54-62
54 Bắt Ngài rồi, họ điệu Ngài đi và dẫn Ngài đến dinh thượng tế. Còn Phêrô thì theo Ngài xa xa. 55 Người ta đốt một đống lửa giữa sân và ngồi chung với nhau. Phêrô ngồi giữa đám họ: 56 một đứa tớ gái thấy ông ngồi bên lửa, thì chòng chọc nhìn ông mà nói: "Cả ông này nữa cũng đã ở với người ấy!" 57 Ông chối rằng: "Này chị, tôi không biết người ấy!" 58 Sau một chặp, người khác thấy ông thì nói: "Cả ông nữa, ông cũng thuộc bọn ấy". Nhưng Phêrô lại nói: "Có đâu ông!" 59 Cách chừng một giờ sau, một người khác quả quyết nói: "Hẳn thế! cả ông này nữa đã ở với người ấy, vì cũng là người Galilê!" 60 Còn Phêrô, ông nói: "Này ông, tôi không biết điều ông nói đó!" Ngay lúc ấy, khi ông còn đang nói, thì gà gáy; 61 Chúa quay lại nhìn Phêrô và Phêrô nhớ lại lời Chúa, khi Ngài bảo ông: "Hôm nay, trước khi gà gáy, ngươi sẽ chối Ta ba lần". 62 Và ra ngoài, ông khóc lóc thảm thiết.
SUY NIỆM.
CÁI NHÌN CỦA ĐỨC GIÊ-SU
Trong Tông sắc “Misericordiae Vultus” (Dung mạo lòng thương xót) ấn định Năm Thánh ngoại thường về Lòng Thương Xót bắt đầu từ 8-12-2015 đến 20-11-2016, Đức Giáo hoàng Phan-xi-cô đã mở đầu với lời tuyên xưng như sau: “Dung mạo lòng thương xót của Chúa Cha chính là Đức Kitô Giêsu. Mầu nhiệm đức tin Kitô giáo như đã được tóm tắt đầy đủ trong mệnh đề này.” Để minh họa cho chủ đề của Năm Thánh về Lòng Thương Xót, logo của Năm Thánh được trình bày với hình ảnh Đức Giê-su vác một người tội lỗi trên vai, trong đó một trong những nét độc đáo là đôi mắt của Đức Giê-su hòa quyện vào đôi mắt của người tội lỗi. Hình ảnh này diễn tả cái nhìn của Đức Giê-su, Vị Mục Tử nhân lành, như chạm đến cách sâu xa con người tội lỗi bằng một tình yêu mãnh liệt đến nỗi làm thay đổi tâm hồn của người ấy. Đó là cái nhìn đầy lòng xót thương của Đức Giê-su, qua đó con người cảm nghiệm được tình yêu của Thiên Chúa Ba Ngôi chí thánh.
Cái nhìn đầy lòng xót thương đó của Đức Giê-su được thể hiện trong cuộc đời rao giảng Tin Mừng của Người qua những lần Người tiếp xúc gặp gỡ dân chúng, nhất là những người nghèo đói, những người đau khổ, những người bệnh tật, những người tội lỗi và những người bị gạt ra ngoài lề xã hội.
1. Cái nhìn với “đôi mắt của con tim yêu thương”
Tin Mừng Máthêu kể rằng khi thấy đám đông dân chúng theo Người, Đức Giê-su đã chạnh lòng thương đối với họ, vì “họ lầm than vất vưởng, như bầy chiên không người chăn dắt” (Mt 9,36). Đức Giê-su, Vị Mục Tử nhân lành đã được ngôn sứ Ê-dê-ki-en loan báo (x. Ed 34,23) hằng thao thức, quan tâm, lo lắng cho đoàn chiên. Với lòng nhân từ vô biên của một Vị Mục Tử luôn ý thức trách nhiệm đối với đoàn chiên của mình, khi nhìn thấy dân chúng trong tình trạng đau khổ lầm than như đoàn chiên bị tán loạn, không ai chăm sóc (x. Ed 34,4), Đức Giê-su đã động lòng xót thương họ. Tác giả Tin Mừng Máthêu dùng hai động từ “thấy” và “chạnh lòng thương” (Mt 9,36) đi liền nhau như muốn nhấn mạnh đến cái nhìn của Đức Giê-su không phải là cái nhìn của một con người vô cảm, dửng dưng trước nỗi khổ của tha nhân, nhưng là cái nhìn với “đôi mắt của con tim yêu thương”, cái nhìn với tất cả tình người, và hơn thế nữa, cái nhìn với cảm xúc của Đấng Cứu Thế, qua đó diễn tả lòng thương xót của Đức Giê-su, Vị Mục Tử nhân ái dịu hiền. Cái nhìn đầy lòng thương xót đó đã khiến cho Đức Giê-su không chỉ dừng lại ở sự chạnh lòng thương, nhưng còn đi đến hành động cụ thể đối với đám đông dân chúng lầm than đi theo Người.
Một đoạn khác trong Tin Mừng Máthêu kể rằng khi trông thấy đoàn người đông đảo đi bộ theo Người, Đức Giê-su đã chạnh lòng thương và chữa lành các người đau ốm bệnh tật trong số họ (x. Mt 14, 14). Ở đây chúng ta để ý bối cảnh lần này là Đức Giê-su đang muốn đi đến một nơi hoang vắng riêng biệt. Nhưng dân chúng vẫn đi theo Người và còn đi đến trước Người nữa. Họ đem theo cả những người bệnh để hy vọng được Người chữa lành. Thấy vậy, lẽ ra Đức Giê-su có thể khó chịu, bực mình vì bị dân chúng quấy rầy làm mất sự yên tĩnh của mình. Thế nhưng, Đức Giê-su không xua đuổi hay muốn trốn tránh họ, mà ngược lại, Người nhìn họ với ánh mắt cảm thương sâu xa và ra tay chữa bệnh cho họ. Không những thế, Người còn yêu cầu các môn đệ phải cho họ ăn, trong khi các môn đệ lại đề nghị Đức Giê-su giải tán đám đông để họ tự đi tìm mua lương thực trong các làng mạc. Sau đó, với năm cái bánh và hai con cá, Đức Giê-su đã đáp ứng nhu cầu lương thực cho họ. Tất cả họ được ăn và ăn no nê (x. Mt 14, 15-21). Cách ứng xử của Đức Giê-su đã cho các môn đệ một bài học về lòng thương xót: nếu có một trái tim đầy yêu thương thì trước tình cảnh đau khổ của tha nhân, họ sẽ không nhìn tha nhân với ánh mắt lãnh đạm, sống chết mặc bây, nhưng sẽ nhìn tha nhân bằng ánh mắt của tấm lòng thương cảm sâu xa và sẵn sàng ra tay hành động thiết thực giúp đỡ tha nhân.
Với lòng thương xót của của một trái tim dạt dào tình yêu, khi gặp gỡ những người đau khổ, Đức Giê-su như nhìn xuyên thấu được tâm tình cũng như nhu cầu sâu xa của họ. Tin Mừng Lc 7, 11-15 kể rằng một lần nọ trên đường đi đến thành Na-in, khi trông thấy một bà góa khóc lóc đau khổ đang cùng với đám đông dân chúng khiêng một người chết là đứa con trai duy nhất của bà đi chôn, Đức Giê-su đã chạnh lòng thương. Cái nhìn của Đức Giê-su như hiểu thấu được tận tâm can của nỗi đau khổ tận cùng trong tuyệt vọng của bà góa khi mất đứa con trai duy nhất của mình. Thế là Người đã an ủi bà và nói với bà: “Bà đừng khóc nữa” (Lc 7, 13), rồi Người lại gần sờ vào quan tài và nói với người chết: “Này người thanh niên, tôi bảo anh: hãy trỗi dậy” (Lc 7, 14). Với lời quyền năng của Đức Giê-su, người chết được sống lại và Đức Giê-su đã “trao anh ta cho bà mẹ” (Lc 7, 15). Chứng kiện sự kiện xảy ra, mọi người có mặt lúc đó đều kinh ngạc và tôn vinh Thiên Chúa rằng: “Thiên Chúa đã viếng thăm dân Người” (Lc 7, 16). Lời dân chúng thốt lên trên đây tiếp theo sau hành động cho đứa con trai của bà góa được sống lại nhờ lòng thương xót trắc ẩn của Đức Giê-su, khiến chúng ta nhớ đến bài thánh ca Benedictus: “Thiên Chúa ta đầy lòng trắc ẩn, cho Vầng Đông tự chốn cao vời viếng thăm ta” (1,78).
2. Cái nhìn với “ánh mắt cảm thông, tha thứ và có sức hoán cải”
Dưới cái nhìn của người Pha-ri-sêu nói riêng cũng như người Do Thái thời Đức Giê-su nói chung, những người làm nghề thu thuế hay những cô gái điếm là những kẻ tội lỗi nên cần phải tránh xa họ. Thế nhưng, cái nhìn của Đức Giê-su đối với những người tội lỗi này hoàn toàn khác hẳn, bởi vì như Đức Giê-su đã nói: “Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi” (Mt 9, 13). Lời nói trên đây của Đức Giê-su thể hiện lòng thương xót của Người qua câu chuyện Đức Giê-su kêu gọi ông Mát-thêu trong Tin Mừng Mt 9, 9-13. Khi đi ngang qua trạm thu thuế, Đức Giê-su thấy một người tên là Mát-thêu, đang ngồi làm việc tại đó và Người đã gọi Mát-thêu đi theo Người: “Anh hãy theo tôi” (Mt 9, 9). Mát-thêu liền đứng dậy và đi theo Người. Điều gì đã khiến cho Mát-thêu mau mắn sẵn sàng đáp lại lời mời gọi của Đức Giê-su? Phải chăng Mát-thêu đã cảm nhận được một điều gì đó thật đặc biệt nơi cái nhìn của Đức Giê-su dành cho ông, một cái nhìn với ánh mắt hoàn toàn khác với cái nhìn của người đương thời đối với ông? Và phải chăng cái nhìn đó đã làm thay đổi cuộc đời của Mát-thêu?
Quả thực, cái nhìn của Đức Giê-su đã tác động mãnh liệt đến cuộc đời của Mát-thêu. Đó không phải là cái nhìn của sự khinh khi, miệt thị, cái nhìn của sự loại trừ, cái nhìn của sự lên án, phân biệt đối xử đối với người bị coi là tội lỗi, bất chính như ông. Nhưng cái nhìn của Đức Giê-su là cái nhìn với ánh mắt yêu thương, cảm thông, tha thứ và mời gọi hoán cải. Mát-thêu chắc hẳn đã cảm nhận trong đời ông chưa có người nào từng nhìn ông như thế. Cái nhìn của Đức Giê-su đã đem lại cho Mát-thêu sự bình an, tin tưởng, không còn mặc cảm về tội lỗi của mình. Cái nhìn đó đã soi chiếu một luồng ánh sáng hy vọng vào tâm hồn Mát-thêu, khiến cho ông như được hồi sinh. Cái nhìn đó có sức chữa lành, đem lại sức sống mới và niềm lạc quan cho ông để hướng về một đời sống mới. Chúng ta cũng gặp lại cái nhìn đó nơi Đức Giê-su trong trường hợp của Phê-rô, người môn đệ thân tín của Đức Giê-su, được Người yêu thương, tin tưởng. Khi Đức Giê-su bị bắt và bị kết án, Phê-rô đã công khai chối Thầy mình đến ba lần trước mặt Người (x. Lc 22, 54-62), dù trước đó Đức Giê-su đã báo trước cho Phê-rô biết về sự phản bội của ông. Chứng kiến sự nhẫn tâm phản bội của Phê-rô đối với mình, Đức Giê-su đã “quay lại nhìn ông” (22, 61). Cái nhìn của Đức Giê-su khiến cho Phê-rô sực nhớ lời Người đã báo trước với ông “Thầy bảo cho anh biết, hôm nay, gà chưa kịp gáy, thì đã ba lần anh chối là không biết Thầy” (22, 34), và thế là Phê-rô đã khóc lóc thảm thiết. Chắc hẳn, lúc bấy giờ Phê-rô đã cảm nhận được nơi cái nhìn của Đức Giê-su một tấm lòng nhân từ khoan dung, một sự cảm thông tha thứ cho sự yếu đuối sa ngã nơi con người tội lỗi của ông để mời gọi đứng lên, chứ không phải là cái nhìn của sự kết án, ruồng rẫy, đe dọa, xét xử. Chắc hẳn, cái nhìn đầy xót thương đó của Đức Giê-su đã khơi dậy nơi Phê-rô lòng ăn năn hoán cải và thay đổi tâm hồn ông.
Tình yêu đã thúc đẩy Đức Giê-su luôn quan tâm đến con người và tìm kiếm con người, nhất là những người tội lỗi. Họ là đối tượng mà Đức Giê-su luôn tìm kiếm, bởi vì Người biết họ cần sự hiện diện và giúp đỡ của Thiên Chúa hơn cả. Bởi thế, Đức Giê-su đã nói: “Người khỏe mạnh không cần đến thầy thuốc, người đau ốm mới cần” (Mt 9, 12). Tình yêu của Đức Giêsu luôn đi bước trước và đã khiến cho Đức Giê-su nhìn thấy trước con người cần gì. Trong một bài giảng, Đức Giáo hoàng Phan-xi-cô cũng đã chia sẻ suy nghĩ của ngài về cái nhìn của Đức Giê-su như sau: “Cái nhìn có khả năng thấy xa hơn diện mạo bên ngoài, vượt xa hơn tội lỗi, thất bại và bất xứng nơi con người chúng ta, để qua đó thấy được phẩm giá cao quý của con người trong tư cách là con của Thiên Chúa, một phẩm giá mà tội lỗi làm cho nhơ uế; nhưng phẩm giá đó vẫn được tồn tại trong nơi sâu thẳm của tâm hồn con người. Vì thế, Đức Giê-su đến để tìm kiếm tất cả những ai cảm thấy bất xứng với Thiên Chúa, và bất xứng với mọi người”. Mát-thêu, Phê-rô cũng như Da-kêu... đã để cho ánh mắt của Đức Giê-su chạm vào con người tội lỗi của mình và làm biến đổi cuộc đời mình.
3. Cái nhìn “với ánh mắt nhân từ, mời gọi và khích lệ”
Tin Mừng Mc 10, 17-27 kể rằng một hôm, một người giàu có đến gặp Đức Giê-su, quỳ xuống trước mặt Người và hỏi: “Thưa Thầy nhân lành, tôi phải làm gì để được sự sống đời đời làm gia nghiệp?” (10, 17). Trước thái độ thành khẩn của anh ta, Đức Giê-su trả lời cho anh ta biết anh ta cần phải giữ các điều răn như “chớ giết người, chớ ngoại tình, chớ trộm cắp, chớ làm chứng gian, chớ làm hại ai, hãy thờ kính cha mẹ” (10, 19). Anh ta liền đáp lại: “Thưa Thầy, tất cả những điều răn đó, tôi đã tuân giữ từ thuở nhỏ” (10, 20). Nghe thế, Đức Giê-su “đưa mắt nhìn anh ta và đem lòng yêu mến” (10, 21). Chắc hẳn Đức Giê-su đã nhận thấy được sự đơn sơ và lòng chân thành của anh ta trong nỗ lực tìm cách sống mối tương quan gắn bó với Thiên Chúa, nên anh ta mới nhiệt tâm tuân giữ các điều răn cách nghiêm túc như vậy. Tuy nhiên, đối với anh ta, dường như việc tuân giữ đầy đủ các giới răn như vậy vẫn chưa đủ, nên anh ta muốn hỏi Đức Giê-su là anh cần phải làm gì hơn thế nữa! Vì thế, biết được niềm khát vọng mãnh liệt nơi anh ta, Đức Giê-su đã đưa mắt nhìn anh ta với ánh mắt âu yếm, khích lệ và mời gọi anh ta bước theo Người.
Để giúp anh ta thỏa mãn được khát vọng sâu xa đó và với tình thương đối với anh ta, Đức Giê-su cho anh ta biết là “Anh chỉ thiếu có một điều, là hãy đi bán những gì anh có mà cho người nghèo, anh sẽ được một kho tàng ở trên trời. Rồi hãy đến theo tôi” (10, 21). Lời đề nghị của Đức Giê-su quả là một thách đố đối với người giàu có này: vì anh ta có nhiều tài sản của cải thì làm sao có thể dễ dàng chấp nhận từ bỏ tất cả những gì anh có được? Thế là anh ta sa sầm nét mặt và buồn rầu bỏ đi. Sau đó, Đức Giê-su đưa mắt nhìn chung quanh và nói với các môn đệ: “Những người có của thì khó vào Nước Thiên Chúa biết bao” (10, 23). Cái nhìn của Đức Giê-su ở đây như một lời nhắc nhở, cảnh báo các môn đệ của Người lúc đó đang kinh ngạc sửng sốt, vì xem ra các ông đang cảm nhận sự khó khăn của việc phải từ bỏ của cải để đi theo Đức Giê-su. Chính vì thế mà họ đã nói với nhau: “Thế thì ai có thể được cứu?” (10, 26). Thấu hiểu tâm trạng của các môn đệ lúc bấy giờ, “Đức Giê-su nhìn thẳng vào các ông và nói: ‘Đối với loài người thì không thể được, nhưng đối với Thiên Chúa thì không phải thế, vì đối với Thiên Chúa mọi sự đều có thể được’” (10, 27). Đức Giê-su đã nhìn các môn đệ với ánh mắt đầy khích lệ, động viên các ông đừng tuyệt vọng, khi nhấn mạnh cho các ông biết rằng với quyền năng của Thiên Chúa, thì mọi sự đều có thể được và mời gọi họ hãy biết tín thác vào Thiên Chúa để được cứu độ. Tiếc thay cho người giàu có này, khi được gặp Đức Giê-su, anh ta đã không cảm nhận hết tình thương vô biên của Người dành cho anh ta qua cái nhìn đầy nhân từ, khích lệ và mời gọi làm môn đệ của Người.
Ngược với thái độ của người giàu có trên đây, ông Da-kêu trong Tin Mừng Lc 19, 1-10, cũng là một người giàu có và lại có địa vị trong xã hội (ông Da-kêu đứng đầu những người thu thuế, dù nghề thu thuế không được xã hội trân trọng). Ông ta ước ao được gặp Đức Giê-su, nên một lần nọ khi biết Đức Giê-su sắp đi ngang qua thành Giê-ri-khô, ông ta tìm cách nhìn thấy Đức Giê-su cho bằng được. Nhưng vì ông ta thì thấp bé mà dân chúng đi theo Đức Giê-su thì quá đông, ông đã nghĩ ra một cách là chạy đi trước và leo lên một cây sung để có thể xem thấy Đức Giê-su. Thế là khi Đức Giê-su đi ngang cây sung, Người nhìn lên và nói với ông: “Này ông Da-kêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông” (19, 5). Cái nhìn của Đức Giê-su dành cho ông Da-kêu cùng với tiếng gọi đích danh tên ông và cho biết sẽ đến nhà ông, cho thấy lòng nhân từ của Đức Giê-su cùng với ý muốn của Người là “đến để tìm và cứu những gì đã mất ” (19, 10). Trong lúc mọi người không ai thèm để ý đến một người tội lỗi như ông Da-kêu, thì Đức Giê-su lại bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến ông qua những cử chỉ hành động đầy tình người: “Người ngước nhìn lên và nói với ông” (19, 5). Chính cái nhìn chân tình và yêu thương, cái nhìn khích lệ và mời gọi đó của Đức Giê-su, cùng với hành động đi bước trước của Đức Giê-su là bày tỏ ý muốn đến gặp ông tại nhà ông ta, đã thức tỉnh lương tâm ông Da-kêu. Thế là ông đã vội về nhà đón tiếp Đức Giê-su và tỏ lòng hoán cải thực sự, khi tự nguyện hứa sẽ lấy phân nửa của cải tài sản của ông để phân chia cho người nghèo và đến bù gấp bốn lần những gì ông đã gây thiệt hại cho người khác (x. 19, 8). Quyết tâm đổi mới cuộc đời của ông Da-kêu phải chăng là câu trả lời cho thắc mắc của các môn đệ: “Thế thì ai có thể được cứu?” (Lc 18, 26; Mc 10, 26), khi nghe Đức Giê-su nói với họ trước đó “Những người có của thì khó vào Nước Thiên Chúa biết bao” (Lc 18, 24; Mc 10, 23). Khác với người giàu có trong Tin Mừng Mác-cô đã từ chối lời mời gọi của Đức Giê-su, ông Da-kêu, một người dù giàu có với nhiều của cải tài sản, đã được đón nhận ơn cứu độ của Chúa, vì ông ta cảm nhận được tình thương vô biên của Người dành cho ông qua cái nhìn đầy nhân từ, khích lệ và hành động cao đẹp của Đức Giê-su.
Trên đây là một vài phác họa lại về cái nhìn của Đức Giê-su biểu hiện lòng xót thương của Người đối với con người được nói đến trong Tin Mừng, qua đó cho thấy tình yêu vô biên của Thiên Chúa chí thánh. Quả thực, như lời của Đức Giáo hoàng Phan-xi-cô nói trong Tông sắc ấn định Năm Thánh về Lòng Xót Thương: “Chúa Giê-su đã lãnh nhận từ Chúa Cha sứ vụ mặc khải trọn vẹn mầu nhiệm tình yêu của Thiên Chúa”, tình yêu đó của Đức Giê-su đã được thể hiện một cách cụ thể qua cái nhìn của Người đối với nhân loại, nhất là đối với những người tội lỗi, những người nghèo đói, những người đau khổ, những người đau ốm bệnh tật, những người bất hạnh, những người bị gạt ra ngoài lề xã hội. Đó là cái nhìn của Lòng Xót Thương phát xuất từ một Con Tim dạt dào Tình Yêu: cái nhìn chứa chan lòng trìu mến với sự rung cảm mãnh liệt của con tim, cái nhìn với sự cảm thông, tha thứ và có sức hoán cải làm thay đổi tâm hồn con người, cái nhìn nhân từ, bao dung, khích lệ và mời gọi đi theo Đức Giê-su.
Đức Giê-su Ki-tô hôm nay cũng như hôm qua và mãi mãi. Người vẫn đang nhìn mỗi người chúng ta bằng cái nhìn của Lòng Xót Thương, như Người đã nhìn đám đông dân chúng nghèo khổ đi theo Người, nhìn bà góa đau khổ thành Na-in vì mất đứa con trai duy nhất, nhìn Mát-thêu, Da-kêu là những người thu thuế tội lỗi, nhìn Phê-rô phản bội bất trung, nhìn anh thanh niên giàu có đáng thương... Vấn đề là chúng ta có nhận ra được Đức Giê-su đang nhìn chúng ta hay không, và qua cái nhìn đó, chúng ta cảm nhận được lòng thương xót của Người trong cuộc đời của chúng ta, để rồi biết đáp lại phần nào cho tương xứng với tình yêu của Người dành cho chúng ta.
(Lm G. Nguyễn Tiến Dũng, OFM)
HÁT: MISERICORDES SICUT PATER .
LỜI NGUYỆN CHUNG:
LM: Giờ đây chúng ta hãy dâng lời cầu nguyện cách riêng cho những ai đang sống trong tội, được nhận ra lòng yêu thương nhân từ của Thiên Chúa mà biết đến kín múc ân sủng tha thứ của Chúa nơi Bí tích Thánh Thể nhiệm mầu này:
X1. Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, chúng con cám ơn Chúa, vì Chúa đã dùng cái chết tự hiến mà đem lại cho chúng con ơn tha tội, xin cho chúng con là những tội nhân biết siêng năng tìm đến ơn tha thứ của Chúa.
CĐ: Lạy Chúa, xin đổ tràn lòng thương xót của Chúa trên chúng con!
X2. Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, chúng con chúc tụng Chúa, vì với ơn tha tội, Chúa đã ban sự sống của Chúa cho chúng con nơi Bí tích nhiệm mầu này, xin cho chúng con biết siêng năng đến lãnh nhận sức sống nơi bàn Tiệc Thánh Thể. (CĐ)
X3. Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, xin cho các tội nhân biết trở về lãnh nhận ơn tha thứ của Chúa, để họ được sống trong tình yêu thương của Chúa. (CĐ)
X4. Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, nhân loại chúng con đang phải lãnh lấy hậu quả tai hại lớn lao do chính tội lỗi chúng con gây nên, xin hãy dùng sức mạnh ân sủng cứu độ của Chúa mà giải thoát chúng con khỏi mọi tội lỗi, mỗi khi chúng con đến lãnh nhận Mình và Máu Thánh Chúa. (CĐ)
LM: Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, nơi hy tế Thập giá, Chúa đã hiến Thân Mình vì tội lỗi chúng con, xin hãy nhận lời chúng con cầu nguyện mà làm cho ngày càng có nhiều người biết tìm về kín múc tình yêu thứ tha và nguồn sống bất diệt mà Chúa tặng ban nơi Bí tích rất thánh này. Chúng con nguyện xin, ...
Cộng đoàn ngồi. Đọc một chục Kinh Lòng Chúa Thương Xót:
Lạy Cha Hằng Hữu, con xin dâng lên Cha Mình và Máu,Linh hồn và Thần tính của Con rất yêu dấu Cha là Đức GiêsuKitô, Chúa chúng con.
- Để đền vì tội lỗi chúng con và toàn thế giới.
Vì cuộc khổ nạn đau thương của Chúa Giêsu Kitô,
- Xin Cha thương xót chúng con và toàn thế giới. (10 lần)
Lạy Đấng Chí Thánh, là Thiên Chúa toàn năng hằng hữu,
- Xin thương xót chúng con và toàn thế giới.
KINH NĂM THÁNH LÒNG THƯƠNG XÓT
Lạy Chúa Giêsu Kitô,
Chúa dạy chúng con phải có lòng thương xót như Cha trêntrời,
và ai thấy Chúa là thấy Chúa Cha.
Xin tỏ cho chúng con thấy dung nhan của Chúa
và chúng con sẽ được cứu độ.
Ánh mắt đầy yêu thương của Chúa
đã giải thoát ông Zakêuvà thánh Matthêu khỏi ách nô lệ bạc tiền;
làm cho người đàn bà ngoại tình và thánh Mađalêna
không còn tìm hạnh phúc nơi loài thụ tạo;
cho thánh Phêrô khóc lóc ăn năn sau khi chối Chúa,
và hứa ban thiên đàng cho kẻ trộm có lòng hối cải.
Xin cho chúng con được nghe
những lời Chúa đã nói với người phụ nữ Samaria,
như thể Chúa đang nói với mỗi người chúng con:
“Nếu con nhận ra hồng ân của Thiên Chúa!”
Chúa chính là gương mặt hữu hình của Chúa Cha vô hình,
Đấng biểu lộ quyền năng của Ngài
trước hết bằng sự tha thứ và lòng thương xót:
Xin làm cho Hội Thánh
phản chiếu gương mặt hữu hình của Chúa trên trái đất này.
Chúa là Đấng phục sinh vinh hiển.
Chúa đã muốn các thừa tác viên của Chúa
cũng mặc lấy sự yếu đuối
để có thể cảm thông với những người mê muội lầm lạc,
xin làm cho tất cả những ai tiếp cận với các ngài
đều cảm thấy họ đang được Thiên Chúa quan tâm,
yêu mến và thứ tha.
Xin sai Thần Khí Chúa đến
xức dầu thánh hiến mỗi người chúng con,
để Năm Thánh Lòng Thương Xót này
trở thành năm hồng ân của Chúa cho chúng con;
và để Hội Thánh Chúa, với lòng hăng say mới,
có thể mang Tin Mừng đến cho người nghèo,
công bố sự tự do cho các tù nhân và những người bị áp bức,
trả lại ánh sáng cho kẻ mù lòa.
Lạy Chúa Giêsu,
nhờ lời chuyển cầu của Đức Maria, Mẹ của lòng thương xót,
xin ban cho chúng con những ơn chúng con đang cầu xin.
Chúa là Đấng hằng sống và hiển trị cùng Chúa Cha
và Chúa Thánh Thần đến muôn đời.
Amen.
PHÉP LÀNH - KẾT THÚC.
Chủ sự tiến ra trước bàn thờ.
HÁT và đọc Lời Cầu Nguyện cho Đức Giáo Hoàng.
HÁT: TANTUM ERGO .
Chủ sự xông hương.
Lời nguyện và Phép lành Mình Thánh Chúa.
HÁT: MẸ LÀ NIỀM HY VỌNG .
-------o0o-------
Phụ trách chương trình: Nhóm ……. và
Nhóm …….
Chương trình hành hương lần tới: Vào lúc 9 giờ sáng thứ Bảy ngày 16/07/2016 tại nhà thờ Tân Lập (Q.2), hạt Thủ Thiêm.
PHẦN 2: TƯỜNG THUẬT BUỔI HÀNH HƯƠNG