Người mắc bệnh phong hủi, phải ở riêng ra bên ngoài trại.
Bài trích sách Lê-vi.
1 Đức Chúa phán với ông Mô-sê và ông A-ha-ron như sau :
2 “Khi trên da thịt người nào phát ra nhọt, lác hoặc đốm, là những triệu chứng bệnh phong hủi, thì phải đưa người ấy đến với tư tế A-ha-ron hoặc với một trong các tư tế, con của A-ha-ron.
44 Nếu mắc bệnh phong hủi, thì người ấy trở thành ô uế. Tư tế sẽ tuyên bố người ấy là ô uế ; vì người ấy bị vết thương ở đầu.
45 “Người mắc bệnh phong hủi phải mặc áo rách, xoã tóc, che râu và kêu lên : ‘Ô uế ! Ô uế
!’ 46 Bao lâu còn mắc bệnh, người ấy sẽ còn là ô uế. Người ấy phải ở riêng ra, chỗ ở của họ là một nơi bên ngoài trại.”
Sách Lê-vi không phải là một sách dễ nhất. Sách gồm 27 chương được sắp xếp theo một quy luật chặt chẽ. Trong ấy được ghi toàn là những phẩm chức, các qui luật trong phụng vụ cũng như trong đời thường, để được xem như sống trung thành giao ước với Thiên Chúa. Rõ ràng ở đây chúng ta đứng trước một luồng tư tưởng thần học rất đặc biệt, có tương quan chặt chẽ với giáo quyền, trong ấy các kinh sư là những đấng được ân huệ làm trung gian giữa Thiên Chúa và dân chúng (Chức phẩm của các tư tế ấy là Lê-vi). Sách này khác hẳn với Đê-nhị-luật, sách Đệ-nhị-luật thể hiện một luồng tư tưởng khác, trong ấy các tiên tri là những đấng « phát ngôn » của Thiên Chúa.
Sau thời kỳ bị « Đày», trong lúc không còn vua, không còn tiên tri, cũng may còn các kinh sư để đảm nhiệm đời sống thiêng liêng và ngay cả đời sống chính trị của dân tộc được « Giao Ước » với Thiên Chúa. Nếu chúng ta đọc kỹ từng chữ từng dòng và vượt qua ấn tượng ban đầu, chúng ta sẽ nhận ra quyển sách này tuyệt vời : Giao ước được Chúa đề nghị cho It-ra-en là một vinh dự và một điều sống còn cho dân tộc này : Thiên Chúa (là Đấng Rất Khác Biệt ) (*) ban tặng sự hiệp nhất trong tình yêu cho một dân tộc bé nhỏ ; vì thế điều tối quan trọng cho con cái It-ra-en là phải xứng đáng là một dân tộc được gặp gỡ với Thiên Chúa Chí Thánh.
Chúng ta ít khi đọc sách Lê-vi nhưng Chúa nhật hôm nay Giáo Hội đề nghị như để giới thiệu Phúc Âm nói về trường hợp chữa lành một người bị phong hủi. Chúng ta sẽ không hiểu tầm quan trọng của phép lạ này nếu chúng ta không biết bối cảnh của hành động của Chúa lúc ấy : Luật các Lê-vi về các người cùi còn rất hiện hành thời Chúa Giê-su.
Chúng ta nhận thấy các sự cấm đoán đó quá cứng nhắc : khi mắc bệnh, bị hất hủi lại còn thêm một điều đau khổ. Nhưng đó là đều rất nghiêm ngặt. Khi một người mắc bất cứ một bệnh da liễu gì có thể là bệnh hủi, phải tới trình diện ngay với một kinh sư để được khám kỹ để xem người ấy phải bị tuyên bố là ô uế hay không. Bị tuyên bố là ô uế là một bản án phải cách ly với cộng đồng tôn giáo, tức là đời sống xã hội thời ấy. Bị ô uế, tức là không thể tham dự mọi nghi lễ phụng vụ, tức là không chung đụng với các thành viên của dân tộc Thánh, vì mọi người phải giữ gìn trong sạch. Bị loại ra khỏi những người sống, thì họ phải mang tang cho chính họ (mặc áo rách, xoã tóc, che râu ).
1 Đức Chúa phán với ông Mô-sê và ông A-ha-ron như sau :
2 “Khi trên da thịt người nào phát ra nhọt, lác hoặc đốm, là những triệu chứng bệnh phong hủi, thì phải đưa người ấy đến với tư tế A-ha-ron hoặc với một trong các tư tế, con của A-ha-ron.
44 Nếu mắc bệnh phong hủi, thì người ấy trở thành ô uế. Tư tế sẽ tuyên bố người ấy là ô uế ; vì người ấy bị vết thương ở đầu.
45 “Người mắc bệnh phong hủi phải mặc áo rách, xoã tóc, che râu và kêu lên : ‘Ô uế ! Ô uế
!’ 46 Bao lâu còn mắc bệnh, người ấy sẽ còn là ô uế. Người ấy phải ở riêng ra, chỗ ở của họ là một nơi bên ngoài trại.”
Ong Gióp là một ví dụ điển hình (Được nghe Chúa nhật tuần trước) : Gióp bị hủi cho nên tự động áp dụng hậu quả cho chính mình đi sống trong chỗ đổ rác(Gióp 2 :8) ; làm như thế là ông chỉ tuân theo luật Lê-vi.
Khi một người được xem như lành bệnh, người ấy phải đến trình diện với một kinh sư để được khám lại thật kỹ, và tuyên bố được lành bệnh, tức là trong sạch trở lại, mới có thể trở về đời sống bình thường. Sự tái hòa nhập cộng đồng của người bệnh nhân lành bệnh được tổ chức bằng nhiều nghi lễ : rảy nước, dìm người xuống nước, dâng lễ tế (cúng) .
Tại sao bệnh hủi lại có tầm quan trọng trong đời sống xã hội như thế ? Có lẽ vì là một bệnh rất lây lan, không ai biết chữa trị, vì thế các trường hợp lành bệnh rất hiếm hoi. Hiếm đến nỗi các trường hợp ấy được xem như phép lạ.
Tướng Na-a-man xứ Si-ri là một trường hợp điển hình trong Thánh-kinh : khi ông khám phá ra bị phong hủi liền về kinh thành Đa-mát xin vua can thiệp với vua It-ra-en cho mình, vì nghe đâu bên ấy có một vị tiên tri có thể chữa lành (Đó là tiên tri Ê-li-zê). Điều làm chúng ta lưu ý về truyện bệnh hủi của tướng Na-a-man hôm nay là phản ứng của vua It-ra-en. Ông nói bệnh hủi là một tai họa không có phương cách gì cứu chữa. Vua Đa-mát viết công thư như thế này « "Cùng với bức thư mà tôi gửi tới ngài đây, tôi sai Na-a-man, thuộc hạ của tôi, đến với ngài, để ngài chữa người này khỏi bệnh phung hủi. » (2Vua 5 : 6b)
Nghe thế vua It-ra-en hoảng sợ « Vua Ít-ra-en đọc thư xong thì xé áo mình ra và nói: "Ta đâu có phải là vị thần cầm quyền sinh tử, mà ông ấy lại sai người này đến nhờ ta chữa hắn khỏi bệnh phung hủi ? Các ngươi phải biết, phải thấy rằng ông ấy muốn sinh sự với ta." ( 2V 5 : 7). Câu này có thể hiểu : ta không có hy vọng nào chữa cho Na-a-man lành bệnh và vua Đa-mát sẽ oán ta, đây là một nguy cơ cho ta ; ông ta đang tìm cớ để tấn công ta đây…
Phải biết rằng từ thời Chúa Giê-su cho đến ngày nay vẫn không thay đổi, bệnh hủi vẫn gây ghê tởm và bị loại trừ. Phải một thời gian thật dài để « Mặc khải » rằng Thiên Chúa là Đấng giàu lòng thương xót và bị thu hút bởi những người đau khổ, không một ai phải bị loại trừ. Chúa Giê-su đến để chứng minh điều đó bằng lời nói và hành động .
(*) Trong Thánh Kinh thường nói đến Đấng Rất Khác Biệt và cũng là Đấng rất Gần Gũi. (Dieu est à la fois le Tout Autre et le Tout Proche )
***