"Chỗ mà tội lỗi đã đầy tràn, thì ân sủng đã đầy dàn dụa."
Trích thư Thánh Phao-lô Tôngđồ gửi tín hữu Rô-ma.
12 Vì một người duy nhất, mà tội lỗi đã xâm nhập trần gian, và tội lỗi gây nên sự chết; như thế, sự chết đã lan tràn tới mọi người, bởi vì mọi người đã phạm tội.
13 Trước khi có Lề Luật, đã có tội lỗi ở trần gian. Nhưng nếu không có Luật, thì tội không bị kể là tội.
14 Thế mà, từ thời A-đam đến thời Mô-sê, sự chết đã thống trị cả những người đã không phạm tội bất tuân lệnh Thiên Chúa như A-đam đã phạm. A-đam là hình ảnh Đấng sẽ tới.
15 Nhưng sự sa ngã của A-đam không thể nào sánh được với ân huệ của Thiên Chúa. Thật vậy, nếu vì một người duy nhất đã sa ngã, mà muôn người phải chết, thì ân sủng của Thiên Chúa ban nhờ một người duy nhất là Đức Giê-su Ki-tô, còn dồi dào hơn biết mấy cho muôn người.
16 Ơn Thiên Chúa ban cũng khác với hậu quả do một người phạm tội đã gây ra. Quả thế, vì một người duy nhất phạm tội, con người đã bị xét xử để phải mang án, còn sau nhiều lần sa ngã, thì lại được Thiên Chúa ban ơn cho trở nên công chính.
17 Nếu chỉ vì một người, một người duy nhất sa ngã, mà sự chết đã thống trị, thì điều Thiên Chúa làm qua một người duy nhất là Đức Giê-su Ki-tô, lại còn lớn lao hơn biết mấy. Quả vậy, những ai được Thiên Chúa ban ân sủng dồi dào và cho trở nên công chính, thì sẽ được sống và được thống trị.
18 Tóm lại, cũng như vì một người duy nhất đã sa ngã mà mọi người bị Thiên Chúa kết án, thì nhờ một người duy nhất đã thực hiện lẽ công chính, mọi người cũng được Thiên Chúa làm cho nên công chính, nghĩa là được sống.
19 Thật vậy, cũng như vì một người duy nhất đã không vâng lời Thiên Chúa, mà muôn người thành tội nhân, thì nhờ một người duy nhất đã vâng lời Thiên Chúa, muôn người cũng sẽ thành người công chính.
Hồi thế kỷ thứ X trước CN, tại Giê-ru-sa-lem, trong vương triều vua Salomon, một nhà thần học bị chất vấn về sự chết, sự dữ dưới mọi hình thức, để trả lời, ông kể cho chúng ta một câu truyện, đó là truyện vườn Địa đàng với những nhân vật: Chúa, người đàn ông và người đàn bà, con rắn. Nghe lời con rắn, người đàn ông và người đàn bà để lời con rắn xâm nhập vào lòng và bước sang phía bị sự chết chế ngự. Cố tình tác giả không nêu rõ tên họ người đàn ông lẫn người đàn bà. Chỉ gọi là A-đam, có nghĩa là đất cát, là bụi đất (được làm từ bụi đất). Sở dĩ không cho tên họ rõ cho A-đam người thần học thế kỷ thứ X của chúng ta cố ý muốn cho chúng ta hiểu bi kịch của A-đam không phải là một truyện của quá khứ: chúng ta tất cả đều là A-đam: mỗi lần chúng ta quay lưng lại với Thiên Chúa, chúng ta để cho thế lực của sự chết chiếm hữu đời chúng ta.
Thánh Phao-lô tiếp lời cho nhà thần học thế kỷ thứ X của chúng ta và loan báo nhân loại đã vượt qua một bước quyết định trong Chúa Giê-su Ki-tô: chúng ta đều là anh em với A-đam và cũng là anh em với Chúa Giê-su Ki-tô. Chúng ta là anh em với A-đam một khi chúng ta để nọc độc của sự ngờ vực tàn hại tâm hồn chúng ta. Chúng ta là anh em với Chúa Giê-su Ki-tô khi chúng ta để lòng tín thác vào Chúa dẫn dắt đời chúng ta. Chúng ta dưới chủ quyền của sự chết khi sự ngờ vực đầu độc chúng ta; chúng ta được phục sinh với Chúa Giê-su Ki-tô, đã vào vương quốc của sự sống, khi chúng ta làm như Ngài, tức là « vâng lời », có nghĩa là tin tưởng vào Ngài.
Hẳn các bạn chú ý Thánh Phao-lô dùng nhiều lần từ: « thống trị »… Hai vương quốc đối chọi với nhau. Bài này có thể viết bằng hai cột chữ: một bên có thể viết về A-đam (tức là nhân loại khi hành động như A-đam), do tội lỗi thống trị, sự chết thống trị, phán xét, kết án. Trong cột bên kia về Chúa Giê-su Ki-tô (tức là cùng với Ngài nhân loại mới), ân sủng thống trị, sự sống thống trị, quà ban nhưng không, công chính. Không một ai trong chúng ta hoàn toàn đứng một phía của hai cột. Chúng ta là những người nam và người nữ bị chia ra. Thánh Phao-lô cũng nhìn nhận như thế, ngài nói: « điều tôi muốn, thì tôi không làm, nhưng điều tôi ghét, thì tôi lại cứ làm » (Rm 7, 14b)
A-đam (với nghĩa là nhân loại) được tạo dựng để « thống trị mặt đất… (và) làm bá chủ » điều được viết trong (St 1, 28). Thế nhưng ông muốn tự mình làm với khả năng của mình. Thế nhưng vai trò làm bá chủ là do nhận dược từ Thiên Chúa, vì chính quyền bá chủ của Thiên Chúa, ngài sẽ truyền cho ông. Một khi cắt đứt với Thiên Chúa, là ông ta cắt đứt với nguồn cội. Trái ngược lại, Chúa Giê-su Ki-tô không « đòi hỏi » quyền bá chủ ấy, quyền ấy Ngài được lãnh nhận. Như Thánh Phao-lô nói trong thư gửi tín hữu Phi-líp-phê: « Đức Giê-su Ki-tô vốn dĩ là Thiên Chúa mà không nghĩ phải nhất quyết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa » (Pl 2, 6). Bài tường thuật vườn địa đàng cũng nói như thế nhưng bằng nhiều hình ảnh: trước khi sa ngã người đàn ông và người đàn bà có thể ăn trái của cây sự sống; sau đó không còn được như thế nữa.
Mỗi bài một cách, hai bài, sách Sáng Thế và thư gửi tín hữu Rô-ma nói lên cho chúng ta một sự thật sâu sắc của đời chúng ta: với Thiên Chúa, tất cả là ân sủng, là quà nhưng không. Trong bài này Thánh Phao-lô nhấn mạnh về tính cách dồi dào, thừa thãi của ân sủng, ngài còn nói: « dồi dào hơn biết mấy » (c15): « 15 Nhưng sự sa ngã của A-đam không thể nào sánh được với ân huệ của Thiên Chúa. Thật vậy, nếu vì một người duy nhất đã sa ngã, mà muôn người phải chết, thì ân sủng của Thiên Chúa ban nhờ một người duy nhất là Đức Giê-su Ki-tô, còn dồi dào hơn biết mấy cho muôn người. » Có thể nói tất cả là quà ban nhưng không. Không có gì đáng ngạc nhiên, dĩ nhiên, như Thánh Gio-an nói, Chúa là tình yêu.
Đến đây rõ ràng, chúng ta có thể hiểu những chữ, vâng lời và bất vâng lời khi Thánh Phao-lô dùng. Có thể thay chữ vâng lời bằng tin tưởng và chữ bất vâng lời bằng chữ ngờ vực. Nói như nhà triết học Đan Mạch thế kỷ XIX Kierkegaard, tôi vừa kể ở trên: ngược lại với tội lỗi không phải là nhân đức, mà là đức tin. Không phải vì Chúa Ki-tô hành động đúng mới nhận được phần thưởng hay A-đam cư xử không đúng mới dẫn tới bị trừng phạt; sâu xa hơn thế nữa kia. Đấng Ki-tô tin tưởng Thiên Chúa sẽ ban cho Ngài tất cả… và thật thế, tất cả đã được ban cho Ngài trong sự Phục Sinh. Trái lại, A-đam (tức là mỗi chúng ta trong một khoảnh khắc nào đó) muốn chiếm đoạt một điều gì đó mà ông ta chỉ có thể sở hữu như một món quà; ông ta trở nên « trần truồng » tức là mất tất cả.
Tôi xin trở lại hai cột viết: bởi lúc sinh ra chúng ta là công dân dưới sự thống trị của A-đam, chúng ta đã xin thay quốc tịch sang vương quốc Chúa Giê-su Ki-tô.
***
Tác giả: bà Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: http://www.eglise.catholique.fr/
Dịch giả: Ernest Marco Huỳnh Lương