Đáp: Chư dân hãy ca tụng Ngài! Thân lạy Chúa, hết thảy chư dân hãy ca tụng Ngài.
Trước khi đọc bài Thánh vịnh Chúa nhật hôm nay, hãy tưởng tượng đến bối cảnh lúc đó. Chúng ta đang tham dự đại lễ trong Đền Giê-ru-sa-lem. Trong phần cuối nghi thức, các tư tế ban phúc lành cho cộng đoàn, và dân chúng đáp: «Ước gì chư dân cảm tạ Ngài, lạy Thiên Chúa, chư dân phải đồng thanh cảm tạ Ngài.» (c6). Bài Thánh vịnh này được trình bày theo hai bè đối đáp nhau (các câu của các tư tế và câu đáp của cộng đoàn), giống như điệp khúc. Các câu của tư tế, lúc hướng về Thiên Chúa, lúc sang cộng đoàn. Điều này làm chúng ta bối rối một chút, nhưng rất thường gặp trong Thánh Kinh. Phụng vụ Chúa nhật hôm nay chỉ đề nghị chúng ta một phần bài Thánh vịnh, điều này làm chúng ta khó hiểu, nhưng vì bài ngắn tôi đề nghị chúng ta đọc trọn bài.
2 Nguyện Chúa Trời dủ thương và chúc phúc,
xin toả ánh tôn nhan rạng ngời trên chúng con,
3 cho cả hoàn cầu biết đường lối Chúa,
và muôn nước biết ơn cứu độ của Ngài.
4 Ước gì chư dân cảm tạ Ngài, lạy Thiên Chúa,
chư dân phải đồng thanh cảm tạ Ngài!
5 Ước gì muôn nước reo hò mừng rỡ,
vì Chúa cai trị cả hoàn cầu theo lẽ công minh,
Người cai trị muôn nước theo đường chính trực
và lãnh đạo muôn dân trên mặt đất này.
6 Ước gì chư dân cảm tạ Ngài, lạy Thiên Chúa,
chư dân phải đồng thanh cảm tạ Ngài.
7 Đất đã sinh ra mùa màng hoa trái:
Chúa Trời, Chúa chúng ta, đã ban phúc lộc.
8 Nguyện Chúa Trời ban phúc lộc cho ta!
Ước chi toàn cõi đất kính sợ Người!
Câu chúc lành của các tư tế chép nguyên văn một đoạn rất nổi tiếng trong Sách Dân Số: «Nguyện ĐỨC CHÚA chúc lành và gìn giữ anh (em) Nguyện ĐỨC CHÚA tươi nét mặt nhìn đến anh (em) và dủ lòng thương anh (em)! Nguyện ĐỨC CHÚA ghé mắt nhìn và ban bình an cho anh (em)!» (Ds6, 24-26)
Hẳn các bạn đã nhận ra bài này: đó là bài đọc 1 vào ngày đầu năm, mùng một tháng giêng. Đối với ngày đầu năm, ngày chúc nhau, bài này thật lý tưởng! Không có lời chúc hạnh phúc nào tốt đẹp hơn.
Nhưng rốt cục, lời chúc là như thế: những lời chúc hạnh phúc (đó là một công thức được chọn cho bài đọc ngày một tháng giêng, điều này làm cho chúng ta hiểu thêm ý nghĩa của chữ «chúc phúc»). Như các lời chúc hạnh phúc, thật vậy, các lời chúc thường dùng các động từ được chia theo thì «ước gì» như: «Chúa chúc lành cho bạn, Chúa gìn giữ bạn …». Nói tới đây, tôi nhớ đến một câu chuyện nhỏ: tôi có quen một phụ nữ, bệnh phải nằm bệnh viện. Ngày Chúa nhật, một Linh mục đến cho cô rước Lễ, xong nghi thức, sau đó cha nói, «nguyện xin Chúa chúc lành cho cô», và không kịp suy nghĩ cũng không kịp kềm lại (nhưng ở bệnh viện thì tha thứ được) bà cười và trả lời: «nhưng cha nghĩ xem Ngài có thể làm gì khác được!» Đẹp thay, sự bộc phát của lời đáp này: người phụ nữ trẻ vừa khám phá một điều vĩ đại. Thật vậy: Chúa chỉ ban phúc lành cho chúng ta, yêu chúng ta và tràn ơn cho chúng ta mỗi giây phút. Và khi linh mục nói (dù trong đền Giê-ru-sa-lem, trong bệnh viện hay trong nhà thờ) «Nguyện xin Chúa chúc lành cho anh em», điều này không có ý nói Chúa có thể không chúc lành cho anh em! Lời ước đó, có thể nói hướng về chúng ta: có nghĩa điều mong ước là lãnh nhận lời chúc phúc của Chúa, lúc nào Ngài cũng ban cho.
Khi linh mục nói: «Chúa ở cùng anh chị em», cũng như thế: Chúa luôn ở trong chúng ta…nhưng cách nói ấy, khẳng định sự tự do. Chính chúng ta không luôn ở cùng Ngài, cũng có thể nghĩ như thế trong câu: «Nguyện Chúa tha thứ cho bạn»: Chúa không ngừng tha thứ. Phần chúng ta lãnh nhận sự tha thứ ấy và đi vào mối tương quan hoà giải như Ngài đề nghị, biết rằng lòng ao ước hạnh phúc từ Thiên Chúa là thường trực. Hẳn các bạn biết câu sau đây của tiên tri Giê-rê-mi-a: «Vì chính Ta biết các kế hoạch Ta định làm cho các ngươi - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA -, kế hoạch thịnh vượng, chứ không phải tai ương, để các ngươi có một tương lai và một niềm hy vọng» (Gr29,11). Chúng ta biết rằng Chúa là tình yêu. Tôi có thể nói, tất cả tư tưởng của Ngài là những lời ước hạnh phúc cho chúng ta.
Còn một hướng suy nghĩ thế nào là lời chúc phúc theo Thánh Kinh? Xin trở lại bài trong sách Dân Số vừa nói, bài ấy rất giống bài thánh vịnh hôm nay: «Nguyện ĐỨC CHÚA chúc lành và gìn giữ anh (em)... » Câu đầu cũng bài ấy chép: «ĐỨC CHÚA phán với ông Mô-sê:23 "Hãy nói với A-ha-ron và các con nó rằng: Khi chúc lành cho con cái Ít-ra-en, anh em hãy nói thế này: » (Ds6, 22), và câu cuối chép rằng: «Chúc như thế là đặt con cái Ít-ra-en dưới quyền bảo trợ của danh Ta, và Ta, Ta sẽ chúc lành cho chúng» (Ds6, 27). Khi các tư tế chúc phúc cho It-ra-en từ Thiên Chúa, Thánh Kinh nói: «Họ tuyên xưng danh Chúa trên It-ra-en» và để trung thành hơn nữa với cách nói Kinh Thánh: «đặt con cái Ít-ra-en dưới quyền bảo trợ của danh Chúa» Công thức: «Đặt Thánh Danh Thiên Chúa trên It-ra-en», đối với chúng ta là một định nghĩa của từ chúc phúc. Biết rằng trong Thánh Kinh tên là nhân vật, như thế: «Đặt dưới Thánh Danh Thiên Chúa», có nghĩa là đặt dưới sự hiện diện của Ngài, dưới sự chở che của Ngài, đi vào sự hiện diện của Ngài, ánh sáng của Ngài, tình yêu của Ngài. Một lần nữa xin nói lại, tất cả những điều ấy được ban cho từng giây phút, thế nhưng vẫn còn tuỳ chúng ta có chấp thuận hay không. Vì thế tất cả những công thức chúc cho tín hữu đều có dành cho lời đáp. Khi chủ tế chúc lành cuối Thánh Lễ chẳng hạn, khi đáp «Amen», đó là cách phát biểu lời chấp thuận và sự đồng ý của chúng ta.
Trong bài thánh vịnh hôm nay, lời đáp các tín hữu đó là câu điệp khúc: «Ước gì chư dân cảm tạ Ngài, lạy Thiên Chúa, chư dân phải đồng thanh cảm tạ Ngài. !» (c6) Đây là một bài học về tính hoàn vũ! Ngay sau khi nhận được lời chúc ấy cho mình, dân được Chúa chọn, có thể truyền lại cho muôn dân, ơn họ nhận lấy cho mình. Câu sau cùng là tổng hơp hai phương diện ấy: «Nguyện Chúa Trời ban phúc lộc cho ta! (ngụ ý nói cho ta chính là dân Chúa chọn) Ước chi toàn cõi đất kính sợ Người!» (c8). Có nghĩa là dân Ít-ra-en không bao giờ quên ơn kêu gọi của mình, sứ vụ phục vụ toàn cõi nhân loại. Họ biết rằng, sự trung tín với lời chúc phúc được nhận nhưng không từ Thiên Chúa, hệ tại sự mặc khải tình yêu và lời chúc phúc Thiên Chúa cho tất cả nhân loại.
***
Tác giả: bà Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: http://www.eglise.catholique.fr/
Dịch giả: Ernest Marco Huỳnh Lương