Đáp: Lạy Chúa, lòng nhân hậu Chúa tồn tại muôn đời, xin đừng bỏ rơi công cuộc tay Chúa.
1 Lạy Chúa, con hết lòng cảm tạ,
Ngài đã nghe lời miệng con xin.
Giữa chư vị thiên thần, xin đàn ca kính Chúa,
2 hướng về đền thánh, con phủ phục tôn thờ.
Xin cảm tạ danh Chúa,
vì Ngài vẫn thành tín yêu thương,
đã đề cao danh thánh và lời hứa của Ngài
trên tất cả mọi sự.
3 Ngày con kêu cứu, Chúa đã thương đáp lại,
đã gia tăng nghị lực cho tâm hồn.
6 CHÚA tuy thật cao cả, nhưng vẫn nhìn đến kẻ thấp hèn;
đứa ngạo mạn ngông nghênh, từ xa Ngài đã biết.
8 Việc CHÚA làm cho con, Ngài sẽ hoàn tất;
lạy CHÚA, muôn ngàn đời Chúa vẫn trọn tình thương.
Công trình do tay Ngài thực hiện, xin đừng bỏ dở dang.
Bài Thánh vịnh này rất ngắn, phụng vụ hôm nay cho chúng ta nghe gần toàn bài, nhưng mỗi câu mỗi chữ chứa cả một lịch sử. Lịch sử này, dĩ nhiên, lúc nào cũng như thế. Chúng ta nhận ra trong mọi Thánh vịnh, đó là Giao Ước giữa Thiên Chúa và Ít-ra-en. Ít-ra-en được Chúa chọn để Ngài gửi tâm tình, và làm ngôn sứ cho Ngài: Gửi tâm tình bởi nơi họ, Chúa mặc khải Chúa là Tình yêu; ngôn sứ được Chúa giao sứ mạng loan báo cho toàn thế giới. Tôi nghĩ, đó là ý nghĩa chính xác của bài Thánh vịnh 137. Một lần nữa, đây là lời của toàn dân Ít-ra-en nói: Chữ «con» ở đây là nhân vật tập thể, cũng như trong mọi Thánh vịnh. Tôi xin chỉ xem xét theo thứ tự từng câu. Các bạn sẽ thấy bài này không trong sáng như mới nghe, nhất là cách chuyển ngữ không làm đơn giản hơn.
Xin đừng quên, phụng vụ hôm nay chọn bài dịch từ tiếng Hy-lạp, trong lúc bài gốc bằng tiếng Do Thái. Thế nhưng, bài được chuyển ngữ đôi lúc có khác bản gốc Do Thái. Cũng như một vài Thánh vịnh bắt đầu bằng câu Của vua Đa-vít, cụm từ này không được lặp lại, lý do là, chính xác không ai hiểu có nghĩa gì. Rất ít cơ may bài này do Vua Đa-vít sáng tác, mặc dù ngài đầy lòng biết ơn Thiên Chúa. Chắc như thế rồi. «Lạy Chúa, con hết lòng cảm tạ,» (c1): Câu này khiến chúng ta nghe như tiếng vang câu bất hủ trong sách Đệ Nhị Luật: «Hãy yêu mến ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của anh (em), hết lòng hết dạ, hết sức anh (em).» (Đnl, 5). Và tại sao phải tạ ơn? Vì «Ngài đã nghe lời miệng con xin» (c1). Chúng ta hiểu ngay: Vì Ngài nhậm lời con, nhưng nên tìm hiểu sâu xa hơn. Đây là bản dịch Hy-lạp, bản này có lý khi nhấn mạnh rằng Ít-ra-en có trải nghiệm thường được Chúa nhậm lời. Nhưng trong bản Do Thái, có lẽ câu ấy được hiểu ngược lại: Đó là: «con nghe những lời từ miệng Ngài» có nghĩa là, con được Chúa chia sẻ tâm sự. Đó là mặt thứ nhất của Giao Ước tôi nói khi nãy.
«Giữa chư vị thiên thần, xin đàn ca kính Chúa» (c1): Ở đây cũng khó hiểu, hay ít nữa là có một sự khác biệt giũa hai bản Do Thái và Hy-lạp. Chữ được dịch là thiên thần trong bản Do Thái là «Elohim» có nghĩa các vị thần; trong trường hợp này không nên xem hai bản dịch đối kháng nhau: Cả hai đều được thần khởi, cả hai cũng nên linh ứng cho chúng ta: «Giữa chư vị thiên thần, xin đàn ca kính Chúa» (c1), đây là câu tín hữu trong phụng vụ trên trời, các tôi tớ Thiên Chúa hát không ngừng «Thánh, Thánh, Thánh, Chúa là Chúa cả trời đất», «Con xin ca ngợi Chúa trước các Elohim», đó là kinh Tin Kính Ít-ra-en: Chỉ có Chúa là Thiên Chúa, trong lúc các Elohim (chỉ là các bụt thần của dân ngoại) không là gì cả. Nếu các bạn hiếu kỳ muốn tiếp tục nghiên cứu, tiếng Si-ri-ắc dịch là các vua, điều này lại có nghĩa khác: «Giữa các vua xin đàn ca kính Chúa», hiểu như thế, nói lên lời cam kết truyền giáo: Ít-ra-en không quên sứ mạng chứng tá trước muôn dân. Tất cả những ý tưởng ấy bổ sung cho nhau, vì Lời Chúa hằng sống trong lòng những kẻ lắng nghe từ thế hệ này sang thế hệ khác.
«Xin cảm tạ danh Chúa, vì Ngài vẫn thành tín yêu thương» (c2) Cụm chữ thành tín yêu thương là một công thức được yêu chuộng để nhắc lại Giao Ước Thiên Chúa và công trình của Ngài làm cho dân Ngài chọn. Đó là định nghĩa, Chúa đã mặc khải về chính Ngài cho ông Mô-sê: Ta là «Thiên Chúa nhân hậu và từ bi, hay nén giận, giàu nhân nghĩa và thành tín» (Xh34, 6). Cuối bài Thánh vịnh chúng ta lại thấy đề tài tình yêu Thiên Chúa: «muôn ngàn đời Chúa vẫn trọn tình thương.» (c8), chúng ta nhận ra nơi đây điệp khúc bài Thánh vịnh 136 (135), bài này cũng nhắc lại cuộc giải phóng trong sách Xuất Hành.
Chữ «tay Ngài» (c8) lại là một ngụ ý khác: Chúa đã giải thoát, « đã dang cánh tay mạnh mẽ uy quyền, gây kinh hồn táng đởm, như ĐỨC CHÚA» (Đnl4, 34). Mọi câu đều nói lên sự ngạc nhiên, thán phục của dân Ít-ra-en trước những kỳ công Thiên Chúa làm cho họ: «Anh (em) cứ hỏi những thời xa xưa, thời có trước anh (em), từ ngày Thiên Chúa dựng nên con người trên mặt đất; cứ hỏi từ chân trời này đến chân trời kia: có bao giờ đã xảy ra chuyện vĩ đại như thế, hay có ai đã nghe điều giống như vậy chăng?...Có dân nào đã được nghe tiếng Thiên Chúa phán;…Chính anh (em) đã được cho thấy những điều đó, để biết rằng ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa và ngoài Người ra không có thần nào khác nữa» (Đnl 4, 32…35)
Bài thánh vịnh kết thúc bằng một lời nguyện: «xin đừng bỏ dở dang.» (c8), có nghĩa là xin Ngài tiếp tục, mặc cho những bất trung không ngừng của chúng con (phải đọc hai câu liền nhau: «muôn ngàn đời Chúa vẫn trọn tình thương. Công trình do tay Ngài thực hiện, xin đừng bỏ dở dang.» (c8), có nghĩa là Chúa vẫn trọn tình thương, chúng con biết thế vì Ngài không bỏ dở dang.
***
Tác giả: bà Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: http://www.eglise.catholique.fr/
Dịch giả: Ernest Marco Huỳnh Lương