Đáp: Lạy Chúa, xin hãy nhớ lòng thương xót của Chúa.
4 Lạy CHÚA, đường nẻo Ngài, xin dạy cho con biết,
lối đi của Ngài, xin chỉ bảo con.
5 Xin dẫn con đi theo đường chân lý của Ngài
và bảo ban dạy dỗ,
vì chính Ngài là Thiên Chúa cứu độ con.
Sớm hôm con những cậy trông Ngài, bởi vì Ngài nhân ái.
6 Lạy CHÚA, xin nhớ lại nghĩa nặng với ân sâu
Ngài đã từng biểu lộ từ muôn thuở muôn đời.
7 Tuổi xuân trót dại bao lầm lỗi, xin Ngài đừng nhớ đến,
nhưng xin lấy tình thương mà nhớ đến con cùng.
8 CHÚA là Đấng nhân từ chính trực, chỉ lối cho tội nhân,
9 dẫn kẻ nghèo hèn đi theo đường công chính,
dạy cho biết đường lối của Người.
Trong Bài đọc 1, Tiên tri Ê-dê-ki-en nói, bất cứ lúc nào cũng có thể có một tương lai. Ai cũng có thể thay đổi lối sống, không ai vĩnh viễn phải bị kết án. Vì thế, lúc nào cũng còn có thể nói với Chúa: «Lạy CHÚA, đường nẻo Ngài, xin dạy cho con biết, lối đi của Ngài, xin chỉ bảo con.» (c4)
Đây là một người tội lỗi thưa với Chúa, một người tội lỗi muốn thay đổi đường mình đi, tức là hoán cải. Một người tội lỗi biết lúc nào cũng có thể, vì người ấy tin tưởng vào lòng từ bi của Chúa: «CHÚA là Đấng nhân từ chính trực, chỉ lối cho tội nhân …dạy cho biết đường lối của Người.» (c8,9)…có ẩn ý nói rằng, đây là điều duy nhất đòi hỏi nơi ta, không phải có nhân đức mà là sự khiêm nhường. Chữ công chính ở đây, được dịch từ tiếng Do Thái «Anawim» thường gặp trong Thánh Kinh: Đây là những kẻ được gọi là có «tâm hồn nghèo khó» hay những «kẻ còm lưng», có nghĩa là những kẻ nhìn nhận mình nghèo hèn, bé nhỏ, bất lực. Đó là mỗi chúng ta một khi phải cầu nguyện và chỉ biết nói «xin Ngài thương xót». Trong bài này, lời khẩn cầu là xin ơn hoán cải, vì đây là người tội lỗi ý thức mình đã lầm đường: «Lạy CHÚA, đường nẻo Ngài, xin dạy cho con biết, lối đi của Ngài, xin chỉ bảo con.» (c4)
Đề tài con đường rất đặc biệt trong các thánh vịnh sám hối: Luật của Thiên Chúa (các điều răn) được xem như một loại bản luật đi đường. Người tội lỗi đến xin sám hối vì ý thức mình lạc lối, đi sai đường; xin được chỉ về đường ngay. Chúng ta biết rằng hoán cải, trong Do Thái ngữ có nghĩa là quay đầu lại. Hôm nay, trong mấy dòng được đọc trong Chúa nhật thứ hai mươi sáu, đã có những chữ, đường nẻo, lối đi và động từ xin cho biết lối đi: «4 Lạy CHÚA, đường nẻo Ngài, xin dạy cho con biết, lối đi của Ngài, xin chỉ bảo con. 5 Xin dẫn con đi theo đường chân lý của Ngài và bảo ban dạy dỗ…dẫn kẻ nghèo hèn đi theo đường công chính, dạy cho biết đường lối của Người.» (c4,5,9).
Người tội lỗi, ở đây không phải một cá nhân, nhưng đây là cả một dân tộc. Bài Thánh vịnh 24 này được sáng tác cho các buổi lễ sám hối trong Đền Giê-ru-sa-lem, tuy nhiên phụng vụ đề nghị đọc chung với Bài đọc sách Tiên tri Ê-dê-ki-en, giúp chúng ta hiểu rõ hơn một khía cạnh lời cầu nguyện của dân Do thái. Đó là sự chồng chéo lên nhau giữa chữ «con» và «chúng con»
Cũng như các bài thánh vịnh, ở đây chúng ta nghe chủ từ trong số ít, «con» nhưng phải hiểu nghĩa chữ con tập thể, tên của cả một dân tộc. Hơn nữa, trong suốt bài thánh vịnh 24 này, được nghe nói đến số ít, nhưng cuối bài lại có câu: «Lạy Thiên Chúa, xin Ngài cứu Ít-ra-en thoát mọi nỗi truân chuyên ngặt nghèo.» (c22). Không có dân tộc nào, ít có cá nhân tính hơn dân tộc của Thánh Kinh! Bởi vì trong này tính đoàn kết rất mãnh liệt, nối liền các thành viên thành một gia đình với nhau, một bộ tộc với nhau, trong không gian cũng như trong thời gian. Họ thấy tất nhiên phải cầu khẩn Thiên Chúa của cha ông mình, Thiên Chúa của Ap-ra-ham, của I-sa-ắc và của Gia-cóp…Qua các thế hệ, có một sự liên đới thật sự giữa những gia trưởng xa xưa với con cháu sau này, và ngược lại. Họ xem là lẽ tất nhiên, Giao Ước được giao kết thời ông Nô-ê, Ap-ra-ham và Mô-sê đều là Giao Ước của các hậu duệ, của toàn dân tộc.
Trong thời tiên khởi của lịch sử Thánh Kinh, tất cả qui tụ về dân tộc, rồi dần dần được mặc khải tầm quan trọng của cá nhân. Ngày nay, trái lại, chúng ta nhấn mạnh đến cá nhân con người, chiều kích của hạnh phúc cá nhân; xã hội chúng ta, có lúc cảm tưởng như mọi việc qui về đảm bảo cho những quyền lợi cá nhận, mặc thiệt hại cho những giá trị cộng đồng.
Ắt hẳn, một trong những thành công của tư tưởng Thánh Kinh là đưa đến một chỗ đứng xứng đáng cho nhân vị, không từ chối giá trị cộng đồng. Cũng vì thế, có những ví dụ như những bài trong sách Đệ Nhị Luật và các sách Tiên tri, lẫn lộn lúc thì anh em, lúc thì It-ra-en: «1 Đây là mệnh lệnh, là những thánh chỉ và quyết định mà ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của anh em, đã truyền phải dạy cho anh em, để anh em đem ra thực hành trong đất anh em sắp sang chiếm hữu.2 Như vậy anh (em) cũng như con cháu anh (em) sẽ kính sợ ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của anh (em), mọi ngày trong suốt cuộc đời, tuân giữ tất cả những chỉ thị và mệnh lệnh của Người mà tôi truyền cho anh (em), và anh (em) sẽ được sống lâu.3 Hỡi Ít-ra-en, hãy nghe và lo đem những điều ấy ra thực hành; như vậy anh (em) sẽ được hạnh phúc và trở nên thật đông đảo, trong miền đất tràn trề sữa và mật, như ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của cha ông anh (em), đã phán với anh (em).» (Đnl6, 1-3)
Đây không phải là lỗi hành văn, nhất là bài này, một trong những bài đáng tôn kính nhất của Cựu Ước, vì được trích làm phần mở đầu lời kinh bất hủ, Kinh Tin kính Do Thái «Shema It-ra-en» (Hởi It-ra-en, «hãy nghe đây It-ra-en, Thiên Chúa, Chúa ngươi là CHÚA DUY NHẤT»). Cho dù việc thảo văn bản này, có lẫn lộn từ nhiều bản khác nhau đi nữa, tác giả cuối cùng của sách Đệ Nhị Luật vẫn giữ như thế, vì điều này, gây ấn tượng mạnh để nói lên định mệnh cá nhân chúng ta liên hệ thế nào với định mệnh của cộng đoàn. Chúng ta hoàn toàn liên đới với nhau, người này với kẻ khác, chúng ta đều biết thế; và với sự tiến bộ của truyền tin, sự toàn cầu hóa kinh tế nay thường nói đến, chứng minh cho điều này. Nhưng không vì thế, chúng ta không hoà lẫn nhau trong một tập thể và mỗi người chúng ta vẫn giữ một chiều kích tự do và trách nhiệm riêng biệt.
Để trở lại thánh vịnh 24, với người tội lỗi vừa khiêm nhu vừa tin tưởng, người tội lỗi ấy là mỗi chúng ta và cũng là tập thể cộng đồng. Điều sau cùng đáng chú ý là: Bài thánh vịnh trình bày một loạt các đề tài khác nhau về nhớ và quên: «Lạy CHÚA, xin nhớ lại nghĩa nặng với ân sâu (c6)…«Tuổi xuân trót dại bao lầm lỗi, xin Ngài đừng nhớ đến (c7)…nhưng xin lấy tình thương mà nhớ đến con cùng» (c7). Vừa táo bạo vừa khiêm nhu! Rốt cục, ta nguyện xin Chúa có trí nhớ biết phân biệt: «Tuổi xuân trót dại bao lầm lỗi, xin Ngài đừng nhớ đến (c7)…Lạy CHÚA, xin nhớ lại nghĩa nặng với ân sâu» (c6). Vì Giao Ước với một «Thiên Chúa từ bi nhân hậu chậm giận và giàu lòng xót thương» mới có thể cho chúng ta sự táo bạo ấy. Không chờ chi đến Tân Ước mới khám phá ra Chúa là Cha!
***
Tác giả: bà Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: http://www.eglise.catholique.fr/
Dịch giả: Ernest Marco Huỳnh Lương