"Lạy Chúa, ai được ngự trên núi thánh của Chúa?"
2 Là kẻ sống vẹn toàn, luôn làm điều ngay thẳng,
bụng nghĩ sao nói vậy,
3 miệng lưỡi chẳng vu oan, không làm hại người nào,
chẳng làm ai nhục nhã.
4 Coi khinh phường gian ác, trọng ai kính CHÚA TRỜI,
lỡ thề mà bị thiệt, thì cũng chẳng rút lời,
5 cho vay không đặt lãi, chẳng nhận quà hối lộ
mà hại đến người ngay.
Phàm ai làm những điều này
không hề nao núng chuyển lay bao giờ.
Chúng ta đã có nhiều cơ hội nhận thấy rằng tất cả các Thánh Vịnh được sáng tác để đi kèm các thể thức phụng vụ, trong các cuộc hành hương và lễ trọng trong Đền Giê-ru-sa-lem. Sách Thánh Vịnh có thể ví như những sách thánh ca trong các cửa vô nhà thờ của chúng ta, gồm mọi thứ bài hát trong dịp cử hành các lễ. Trong bài hôm nay, các tham dự viên cuộc hành hương, tự hỏi chúng ta có xứng đáng vào đền không ?
Dĩ nhiên họ biết trước câu trả lời: « Các ngươi phải thánh thiện, vì Ta, ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của các ngươi, Ta là Đấng Thánh » (Lv 19, 2). Bài thánh vịnh này chỉ áp dụng điều ấy: Ai muốn vào Đền (« Nhà của » Thiên Chúa), bài này nhắc lại những đòi hỏi của thái độ xứng đáng với Thiên Chúa, Đấng Thánh: « … ai được vào ngụ trong nhà Chúa, được ở trên núi thánh của Ngài? ». Câu trả lời rất đơn giản: « 2 Là kẻ sống vẹn toàn, luôn làm điều ngay thẳng, bụng nghĩ sao nói vậy ». Các câu sau chỉ là những câu triển khai thêm những ý ấy. Chẳng vu oan, không làm hại người nào, chẳng làm ai nhục nhã. Chẳng qua là không lỗi phạm Mười Điều Răn: « 13 Ngươi không được giết người. 14 Ngươi không được ngoại tình. 15Ngươi không được trộm cắp. 16 Ngươi không được làm chứng gian hại người.17 Ngươi không được ham muốn nhà người ta… » (Xh 20).
Và khi Ê-dê-ki-en miêu tả mẫu người công chính, ông cũng nói giống như thế: « 5 Người nào ăn ở công chính, thi hành điều công minh chính trực, 6 không dự tiệc trên núi, không ngước mắt nhìn các ngẫu tượng của nhà Ít-ra-en, không làm cho vợ người đồng loại ra ô uế, không gần gũi phụ nữ đang thời kỳ ô uế, 7 không bóc lột ai, trả của cầm cho người cầm của, không cướp của ai, cho kẻ đói bánh ăn, lấy áo che thân kẻ mình trần, 8 không cho vay ăn lời, không lấy lãi quá nặng, không nhúng tay vào chuyện bất công, xét xử công minh giữa người với người, 9 sống theo những quy tắc của Ta và tuân giữ các quyết định của Ta mà thể hiện lòng trung tín của mình, người ấy mới là người công chính. Chắc chắn nó sẽ được sống - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA là Chúa Thượng » (Êd 18, 5-9).
Còn tiên tri Mi-kha, phần ngài, ngài cũng lập lại vấn đề ấy của bài thánh vịnh của chúng ta: «Tôi sẽ mang gì vào chầu ĐỨC CHÚA và cúi mình trước Thiên Chúa tối cao? Phải chăng tôi sẽ mang những lễ toàn thiêu, những con bê một tuổi vào chầu Đức Chúa? 7 Phải chăng ĐỨC CHÚA ưa thích từng ngàn dê đực, và hằng vạn suối dầu? Phải chăng tôi sẽ dâng con trai đầu lòng để chuộc lỗi cho tôi, dâng con ruột để đền tội cho chính mình?"8 (Ngôn sứ đáp: )"Hỡi người, bạn đã được nói cho hay điều nào là tốt, điều nào ĐỨC CHÚA đòi hỏi bạn: đó chính là thực thi công bình, quý yêu nhân nghĩa và khiêm nhường bước đi với Thiên Chúa của bạn. » (Mk 6, 6-8) .
Còn I-sa-i-a người cùng thế hệ với ông cũng không nói khác gì: « 15 Kẻ theo đường chính trực, hằng ăn nói thẳng ngay, của chiếm đoạt không màng, tay xua quà hối lộ. Lời độc địa, bưng tai chẳng muốn nghe, việc xấu xa, bịt mắt chẳng thèm nhìn. 16 Người như thế sẽ được ở non cao, có đồn trên núi đá làm nơi trú ẩn. Bánh ăn sẽ được luôn cung cấp, nước uống chẳng lo thiếu bao giờ » (Is 33, 15-16)
Sau đó ít lâu tiên tri Da-ca-ri-a cũng thấy cần phải nhắc lại: « 16 Đây là những điều các ngươi phải thi hành: Hãy nói thật với nhau; nơi cổng thành của các ngươi, hãy theo lẽ thật, lẽ công minh và sự ôn hoà mà xét xử. 17 Chớ để lòng mưu điều ác hại nhau; đừng ưa chuộng thề gian, vì Ta ghét tất cả những điều đó. Sấm ngôn của ĐỨC CHÚA » (Dc 8, 16-17).
Đây là những điều thông thường, cổ điển nhưng than ôi phải lập lại luôn. Trong lúc chờ đợi một đấng duy nhất có thể thay đổi con tim bằng đá của chúng ta thành con tim bằng thịt, như tiên tri Ê-dê-ki-en nói. Điều này mời gọi chúng ta đọc bài Thánh Vịnh hôm nay, áp dụng cho Chúa Ki-tô. Các sách Tin mừng miêu tả Chúa như đấng: « … có lòng hiền hậu và khiêm nhường » (Mt 11, 29), quan tâm đến những kẻ bị loại trừ - người cùi hủi (Mc 1); phụ nữ ngoại tình (Ga 8); và chữa lành biết bao nhiêu bệnh nhân, người bị quỷ ám, Do Thái hay dân ngoại, Ngài hành động như thế không bao giờ vì tư lợi, một hòn đá để gối đầu Ngài còn không có. Ngài mời gọi chúng ta đọc lại câu thứ 3 để ý thức tầm cỡ khác của Ngài: «…3 miệng lưỡi chẳng vu oan, không làm hại người nào, chẳng làm ai nhục nhã ». Đối với Chúa Giê-su Ki-tô chữ tha nhân có thể bao gồm đến tận cùng tất cả mọi người: đó là tiêu đích của bài dụ ngôn người Sa-ma-ri nhân lành. (Chúa nhật XXII TN năm B cũng bài Tv này)
***
Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: Sách L’ intelligence des Ecritures Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân.