Alleluia, alleluia!
Người ta sống không nguyên bởi bánh,
nhưng bởi mọi lời do miệng Thiên Chúa phán ra. Alleluia.
-----------------
"Những của ngươi tích trữ sẽ để lại cho ai ?"
Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo Thánh Lu-ca
13 Có người trong đám đông nói với Đức Giê-su rằng: "Thưa Thầy, xin Thầy bảo anh tôi chia phần gia tài cho tôi."
14 Người đáp: “ anh, ai đã đặt tôi làm người xử kiện hay người chia gia tài cho các anh?”
15 Và Người nói với họ: "Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, không phải vì dư giả mà mạng sống con người được bảo đảm nhờ của cải đâu."
16 Sau đó Người nói với họ dụ ngôn này: "Có một nhà phú hộ kia, ruộng nương sinh nhiều hoa lợi,
17 mới nghĩ bụng rằng: "Mình phải làm gì đây? Vì còn chỗ đâu mà tích trữ hoa mầu!
18 Rồi ông ta tự bảo: "Mình sẽ làm thế này: phá những cái kho kia đi, xây những cái lớn hơn, rồi tích trữ tất cả thóc lúa và của cải mình vào đó.
19 Lúc ấy ta sẽ nhủ lòng: hồn ta hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư xài nhiều năm. Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã!
20 Nhưng Thiên Chúa bảo ông ta: "Đồ ngốc! Nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai?
21 Ấy kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó."
«Tiền của không đem lại hạnh phúc… Nhưng có thể góp phần vào đem lại hạnh phúc!», người đời thường nói thế. Bài Tin Mừng hôm nay nói rõ cho chúng ta đâu là hạnh phúc thật, tiền của có thể đem lại?
Bài bắt đầu bằng một sự tranh chấp gia tài trong một gia đình. Một người đến xin thầy Ra-bi Giê-su làm trọng tài: «Thưa Thầy, xin Thầy bảo anh tôi chia phần gia tài cho tôi». Chúa Giê-su thông thường rất sẵn sàng trả lời khi có ai nhờ việc gì, nhưng ở đây Chúa phản ứng không nhân nhượng: «Này anh, ai đã đặt tôi làm người xử kiện hay người chia gia tài cho các anh?» Nói cách khác, xử kiện như thế không phải nhiệm vụ của tôi; và Ngài không giải nghĩa thêm điều liên quan đến lời xin của anh kia, Chúa quay về đám đông và nói: «Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, không phải vì dư giả mà mạng sống con người được bảo đảm nhờ của cải đâu». Đây là một giáo huấn Chúa thường nói: «đừng lo cho mạng sống: lấy gì mà ăn; cũng đừng lo cho thân thể: lấy gì mà mặc 23 vì mạng sống thì hơn của ăn, và thân thể thì hơn áo mặc» (Lc 12, 22-23). Chúa cũng đã cho bài học này trong sách Đệ Nhị Luật: «người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn sống nhờ mọi lời miệng ĐỨC CHÚA phán ra» (Đnl 8, 3)
Cũng như Chúa thường làm, Ngài tiếp tục giảng dạy bằng một bài dụ ngôn. Đây là câu chuyện của một người nọ, rất có thể xảy ra, muốn thành công trong công việc làm ăn, tính toán cách nào tốt nhất để thụ hưởng sự thành công của mình. Anh ta bắt đầu tích trữ an toàn những gì thu được để từ nay tha hồ thụ hưởng lạc thú: «Mình sẽ làm thế này: phá những cái kho kia đi, xây những cái lớn hơn, rồi tích trữ tất cả thóc lúa và của cải mình vào đó.19 Lúc ấy ta sẽ nhủ lòng: hồn ta hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư xài nhiều năm. Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã!». Trong những lời cuối, Chúa Giê-su lặp lại đúng lời tiên tri I-sai khi xưa đã dùng những lời hùng hồn trách dân thành Giê-ru-sa-lem đã quay cuồng trong những lạc thú thay vì nghe Lời Chúa kêu gọi hoán cải: «13 Thế mà chỉ thấy hoan hỷ vui mừng: mổ bò, giết chiên, ăn thịt, uống rượu» (Is 22, 13)
Chúa nói hành xử như thế là mất lý trí, Ngôn sứ Ben Si-rắc xưa kia cũng đã nói: «18 Có kẻ giàu vì vun quén và keo kiệt, và đây là phần thưởng của nó: 19 Khi nó nói: "Tôi đã tìm được an nhàn, của tôi làm ra, bây giờ tôi hưởng", thì nó đâu biết thời gian mình sống còn bao lâu; nó sẽ bỏ lại của cải cho người khác và sẽ chết» (Hc 11, 18-19). Và chúng ta cũng nghe đọc cùng đề tài này, trong những lời nhận định thực tế và quảng đại của Ông Cô-he-lét trong Bài đọc 1 Chúa nhật hôm nay (Gv 1). Ông này dồn hết chú tâm vào lý luận cá nhân mình thay vì để cho tư tưởng Chúa hướng dẫn. Thế mà quan điểm của Thiên Chúa về lao động và của cải được ghi rõ trong sứ mạng nguyên thuỷ của lòai người: «Hãy sinh sôi nảy nở thật nhiều cho đầy mặt đất, và thống trị mặt đất» (St 1, 28).
Chúa kết luận bài dụ ngôn của Ngài cũng theo hướng ấy: «21 Ấy kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó.» Cụm chữ «Trước mặt Thiên Chúa» có thể hiểu theo tư tưởng Thiên Chúa, hay vì Nước Trời. Điều này hệ tại ít nữa vào hai điều:
Điều thứ nhất, đừng quên tất cả những của cải đến từ Thiên Chúa; sách Đệ Nhị Luật nhắc lại điều này rất quả quyết cho dân Ít-ra-en: «12 Khi anh (em) được ăn, được no nê, khi anh (em) xây nhà đẹp để ở, 13 khi anh (em) có nhiều bò và chiên dê, nhiều vàng bạc và nhiều mọi thứ của cải, 14 thì lòng anh (em) đừng kiêu ngạo mà quên ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của anh (em), Đấng đã đưa anh (em) ra khỏi đất Ai-cập, khỏi cảnh nô lệ. 15 Người đã dẫn anh (em) đi trong sa mạc mênh mông khủng khiếp, đầy rắn lửa và bọ cạp, trong miền đất khô cằn không giọt nước. Người đã khiến nước từ tảng đá hoa cương chảy ra cho anh (em) uống. 16 Trong sa mạc, Người đã cho anh (em) ăn man-na, thức ăn mà cha ông anh (em) chưa từng biết, để bắt anh (em) phải cùng cực và thử thách anh (em), hầu làm cho anh (em) được hạnh phúc trong tương lai. 17 Anh (em) đừng tự bảo: "Chính năng lực của tôi và sức mạnh bàn tay tôi đã tạo ra cho tôi sự giàu có này."18 Anh (em) hãy nhớ ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của anh (em), vì Người ban cho anh (em) năng lực tạo ra sự giàu có, để Người giữ vững giao ước đã thề với cha ông anh (em), như anh (em) thấy hôm nay» (Đnl 8, 12-18)
Điều thứ hai, hãy nhớ trong mọi tình huống, tất cả của cải vẫn thuộc về Thiên Chúa, Ngài chỉ trao cho chúng ta để cho chúng ta làm sinh lợi cho con cái Ngài. Các ngôn sứ đã mạnh dạn lên tiếng chống lại những người nhà giàu, chẳng những không cho người nghèo hưởng gì từ của cải dư thừa của họ mà còn xây đắp sự giàu có của họ trên sự cùng cực của người khác. «6ĐỨC CHÚA phán thế này: Vì tội của Ít-ra-en đã lên tới cực độ, Ta sẽ không rút lại bản án. Vì chúng bán người công chính để lấy tiền, bán kẻ nghèo khổ với giá một đôi giày. 7 Vì chúng đạp đầu kẻ yếu thế xuống bùn đen và xô người khiêm hạ ra khỏi đường lộ. Vì cả con lẫn cha đi lại với cùng một ả, mà làm ô nhục danh thánh của Ta. 11 Vậy, bởi các ngươi chà đạp kẻ yếu hèn và đánh thuế lúa mì của họ, nên những ngôi nhà bằng đá đẽo các ngươi đã xây, các ngươi sẽ không được ở; những gốc nho ngon ngọt các ngươi đã trồng, các ngươi sẽ không được uống rượu của chúng» (Am 2, 6-7; 5, 11).
Lời các ngôn sứ rất dồi dào trong Thánh Kinh như những tiếng vang trong bài Tin Mừng hôm nay. Chúng ta tìm thấy như một ví dụ các bài học ấy trong dụ ngôn Mười Nén bạc (Lc 19, 1-28). Một người chủ điền giàu có giao cho các cộng tác viên quản lý gia tài của ông, với ý định gia tài được trù phú hơn lúc ông ra đi. Những người biết làm sanh lợi cho ông, sẽ được ông thưởng dồi dào; những người để «yên ngủ» số vốn, bị sa thải vì phạm lỗi nghề nghiệp. Trước những của cải chúng ta sở hữu, dù trên phương diện vật chất, văn hóa hay thiêng liêng, chúng ta nên vui lên vì Chúa tin cậy nơi chúng ta; bằng cách giao cho chúng ta quản lý vì vinh quang của Ngài, tức là vì hạnh phúc cho con cái Ngài.
***
Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: Sách L’ intelligence des Ecritures Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân
Hiệu đính: Phê-rô Nguyễn Thế Hoằng.