ALLELUIA: Ga 15, 4 và 5b
Alleluia, alleluia! - Chúa phán: "Các con hãy ở trong Thầy, và Thầy ở trong các con; ai ở trong Thầy, kẻ ấy sẽ sinh nhiều trái". - Alleluia.
PHÚC ÂM: Ga 15, 1-8
"Ai ở trong Thầy và Thầy ở trong người ấy, kẻ ấy sinh nhiều trái".
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Gioan.
1 "Thầy là cây nho thật, và Cha Thầy là người trồng nho.
2 Cành nào gắn liền với Thầy mà không sinh hoa trái, thì Người chặt đi; còn cành nào sinh hoa trái, thì Người cắt tỉa cho nó sinh nhiều hoa trái hơn.
3 Anh em được thanh sạch rồi nhờ lời Thầy đã nói với anh em.
4 Hãy ở lại trong Thầy như Thầy ở lại trong anh em. Cũng như cành nho không thể tự mình sinh hoa trái, nếu không gắn liền với cây nho, anh em cũng thế, nếu không ở lại trong Thầy.
5 Thầy là cây nho, anh em là cành. Ai ở lại trong Thầy và Thầy ở lại trong người ấy, thì người ấy sinh nhiều hoa trái, vì không có Thầy, anh em chẳng làm gì được.
6 Ai không ở lại trong Thầy, thì bị quăng ra ngoài như cành nho và sẽ khô héo. Người ta nhặt lấy, quăng vào lửa cho nó cháy đi.
7 Nếu anh em ở lại trong Thầy và lời Thầy ở lại trong anh em, thì muốn gì, anh em cứ xin, anh em sẽ được như ý.
8 Điều làm Chúa Cha được tôn vinh là: Anh em sinh nhiều hoa trái và trở thành môn đệ của Thầy.
Chúa từ biệt các môn đệ của Ngài : chúng ta đang ở buổi chiều cuối cùng. Ngài rửa chân các môn đệ, rồi loan báo Ngài sẽ đi xa ngay và sẽ gởi Thánh Thần xuống. Thật đáng ngạc nhiên, thánh Gio-an không kể lại nghi thức lập Thánh Thể. Nhưng ở đây Chúa lại nói đến cây nho và rượu nho, với cách nói của Giao Ước. Bài này có thể nói là bài suy niệm về Thánh Thể do chính Chúa sáng tác.
Chúng ta không quên rằng trong Cựu Ước cây nho ( vì nó được chăm sóc kỹ lưỡng) là một hình ảnh yêu chuộng khi nói đến Giao Ứớc giữa Thiên Chúa và dân It-ra-en. Chúa dĩ nhiên là người chủ vườn nho còn dân It-ra-en là vườn nho. «2 Ngày ấy, các ngươi hãy ca ngợi vườn nho tuyệt diệu.3 Chính Ta, ĐỨC CHÚA, Ta là người canh giữ vườn nho, vẫn đều đặn tưới nước; Ta canh giữ ngày đêm, không cho ai phá hoại.4 Ta không giận nữa đâu: có gai góc hay bụi rậm, là Ta mở cuộc chiến, Ta sẽ đốt hết một trật.5 Kẻ nào bám lấy Ta để được che chở, thì hãy làm lành với Ta; với Ta, nó hãy làm lành. 6 Trong tương lai, Gia-cóp sẽ bén rễ, Ít-ra-en sẽ trổ nụ đơm bông,và mặt đất sẽ đầy tràn hoa trái » ( Is 27,2-6)
Sự trung thành của Chúa được biểu hiện bằng sự nâng niu chăm sóc của người chủ vườn nho, sự nâng niu chăm sóc gần như một đam mê. : « Gốc nho này, Chúa bứng từ Ai-cập,
đuổi chư dân, lấy chỗ mà trồng,10 Chúa khẩn hoang bốn bề quang đãng, cho bén rễ sâu và lan rộng khắp nơi.11 Bóng um tùm phủ xanh đầu núi, cành sum sê rợp bá hương thần,12 nhánh vươn dài tới phía đại dương, chồi mọc xa đến tận miền Sông Cả. ( Tv 80,9-12)
Hay là : « 21 Còn Ta, Ta đã trồng ngươi như cây nho hảo hạng, cây nho thuần chủng. Sao ngươi lại thoái hoá thành những cành nho tạp chủng? ( Gr 2,21)
Còn thái đô của dân được Chúa chọn, có lúc thì trung thành, có lúc bất trung, các thái độ ấy được tượng trưng bằng chất lượng của trái nho. « 1 Ít-ra-en vốn là một cây nho sum sê,
trái trăng thật dồi dào phong phú » » ( Hs 10,1) Tiếc thay người chủ vườn nho có nhiều lúc phải than phiền : « Anh những mong nó sinh trái tốt, nó lại sinh nho dại.3 Vậy bây giờ, dân Giê-ru-sa-lem và người Giu-đa hỡi, xin phân xử đôi đàng giữa tôi với vườn nho.4 Có gì làm hơn được cho vườn nho của tôi, mà tôi đã chẳng làm? Tôi những mong trái tốt, sao nó sinh nho dại?5 Vậy bây giờ tôi cho các người biếttôi đối xử thế nào với vườn nho của tôi:hàng giậu thì chặt phá cho vườn bị tan hoang,bờ tường thì đập đổ cho vườn bị giày xéo.6 Tôi sẽ biến thửa vườn thành mảnh đất hoang vu,không tỉa cành nhổ cỏ, gai góc mọc um tùm;sẽ truyền lệnh cho mây đừng đổ mưa tưới xuống.7 Vườn nho của ĐỨC CHÚA các đạo binh,chính là nhà Ít-ra-en đó;cây nho Chúa mến yêu quý chuộng,ấy chính là người xứ Giu-đa.Người những mong họ sống công bình,mà chỉ thấy toàn là đổ máu;đợi chờ họ làm điều chính trực,mà chỉ nghe vẳng tiếng khóc than » ( Is 5,1-7)
Thường là các lãnh tụ lôi kéo dân làm sai trái : « 10 Vườn nho của Ta, nhiều kẻ chăn chiên đến phá hoại,thửa đất của Ta, chúng giày xéo.Thửa đất yêu quý của Ta, chúng biến thành sa mạc cằn cỗi » » ( Gr 12,10). Dân chúng bị hướng dẫn sai, phải lâm cảnh khổ đau: « 4 Này nó bị quăng làm mồi cho lửa,lửa đã liếm hai đầu của nó;khúc giữa đã cháy, liệu còn dùng được vào việc gì chăng? » ( Ed 15,4)
Nhưng khi người chủ vườn nho là Thiên Chúa thì Ngài không cam chịu cho vườn nho mình bị thảm hoạ, có nghĩa là Giao Ước của Ngài và It-ra-en thất bại. Nhiều lần Ngài loan báo một Giao Ước Mới, Ví dụ qua tiên tri Giê-rê-mi-a : « 31 Này sẽ đến những ngày - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA - Ta sẽ lập với nhà Ít-ra-en và nhà Giu-đa một giao ước mới,32 không giống như giao ước Ta đã lập với cha ông chúng, ngày Ta cầm tay dẫn họ ra khỏi đất Ai-cập; chính chúng đã huỷ bỏ giao ước của Ta, mặc dầu Ta là Chúa Tể của chúng - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA.33 Nhưng đây là giao ước Ta sẽ lập với nhà Ít-ra-en sau những ngày đó - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA. Ta sẽ ghi vào lòng dạ chúng, sẽ khắc vào tâm khảm chúng Lề Luật của Ta. Ta sẽ là Thiên Chúa của chúng, còn chúng sẽ là dân của Ta.34 Chúng sẽ không còn phải dạy bảo nhau, kẻ này nói với người kia: "Hãy học cho biết ĐỨC CHÚA", vì hết thảy chúng, từ người nhỏ đến người lớn, sẽ biết Ta - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA. Ta sẽ tha thứ tội ác cho chúng và không còn nhớ đến lỗi lầm của chúng nữa.
Ít-ra-en sẽ tồn tại mãi ( Gr 31, 31-34).
Như thế lẽ tức nhiên Chúa Giê-su đến để thực hiện Giao Ước mới đó, Ngài dùng lại hình ảnh vườn nho để nói, và không cần phải nói rõ là Giao Ước, ai cũng hiểu. Khi Ngài triển khai đề tài vườn nho để so sánh, là dĩ nhiên Ngài muốn nói về Giao Ước và để mặc khải Giao Ước loài người và Thiên Chúa được thực hiện nơi Ngài. «1 "Thầy là cây nho thật, và Cha Thầy là người trồng nho…4 Hãy ở lại trong Thầy như Thầy ở lại trong anh em. Cũng như cành nho không thể tự mình sinh hoa trái… » Chúa nói « 4 Hãy ở lại trong Thầy » tức là thấm nhuần Lời Thầy « 7 Nếu anh em ở lại trong Thầy và lời Thầy ở lại trong anh em » Ở đây, một lần nữa chúng ta nhận ra một đề tài thấy khắp nơi : tất cả vấn để của nhân loại là không nhận ra chân giá trị của Thiên Chúa, không xem Ngài là một người Cha. Sau một thời gian ngắn, ngay chiều hôm đó Chúa Giê-su cũng nói « 25 Lạy Cha là Đấng công chính, thế gian đã không biết Cha, nhưng con, con đã biết Cha » ( Ga 17-25)
Khi dân It-ra-en bội tín với Giao Ước, chỉ vì không biết Thiên Chúa, họ để bị lôi kéo vào những con đường sai lầm mà Cựu Ước gọi là thờ phượng bụt thần. Chỉ có đức Giê-su mới biết Chúa Cha, và luôn sống kết hợp cùng Giao Ước với Ngài. Vì thế chúng ta hiểu hơn câu đọc trong nghi thức thiết lập Bí Tích Thánh Thể trong các Tin Mừng khác ( Ví dụ như trong Tin Mừng theo thánh Lu-ca) « "Chén này là giao ước mới, lập bằng máu Thầy, máu đổ ra vì anh em » ( Lc 22,20) Đây là cách nói rằng hoa trái thật sự Người Cha chờ đợi nơi vườn nho là cả một đời sống trong lòng cậy trông và điều này, chỉ có Người Con thực hiện. Và khi Chúa Giê-su nói : « 3 Anh em được thanh sạch rồi nhờ lời Thầy đã nói với anh em », Ngài muốn nói, nhờ Lời Thầy chúng ta mới biết Chúa Cha, thật sự như thế nào. Một Người Cha mời gọi chúng ta chỉ trung tín với Con Ngài, bằng cách luôn luôn gắn liền với Ngài.
***