"Ta sẽ để chìa khóa nhà Đa-vít trên vai nó."
Trích sách Tiên tri I-sa-i-a.
19 Đức Chúa phán: "Ta sẽ tống ngươi khỏi chức vụ,
Ta sẽ đuổi ngươi khỏi địa vị.
20 Ngày ấy, Ta sẽ gọi tôi tớ Ta
là En-gia-kim, con của Khin-ki-gia-hu.
21 Áo thụng của ngươi, Ta sẽ lấy mặc cho nó,
cân đai của ngươi, Ta sẽ đem thắt cho nó,
quyền bính của ngươi, Ta sẽ trao vào tay nó,
nó sẽ là cha đối với cư dân Giê-ru-sa-lem và với nhà Giu-đa.
22 Chìa khoá nhà Đa-vít, Ta sẽ đặt trên vai nó.
Nó mở ra thì không ai đóng được,
nó đóng lại thì không ai mở được.
23 Ta sẽ làm cho nó vững chắc như đinh đóng cột,
nó sẽ nên như ngai vinh hiển cho nhà cha nó."
Chúng ta biết khá rõ mối bất hòa giữa tiên tri I-sa-i-a và vua A-khát, với những sấm ngôn bất hủ tiên báo một vị vua nhỏ sắp ra đời và cầm quyền, bất ngờ đem lại mọi ước vọng. Thì đây vị vua ấy đã được sinh ra, ngài tên Khít-ki-gia, nhưng không vì thế mà ngôn sứ I-sa-i-a có thể nghỉ ngơi.
Khít-ki-gia trị vì từ năm 716 (vua cha băng hà) đến năm 687 trước CN. Đây là một vị vua tốt, dưới mắt các tác giả Thánh Kinh. Sách thứ hai Các Vua trao tặng ngài một lời khen tốt nhất có thể: «Vua đã làm điều ngay chính trước mắt ĐỨC CHÚA, đúng như vua Đa-vít, tổ phụ vua đã làm. Chính vua đã dẹp các tế đàn ở nơi cao, đập bể các trụ đá, bổ các cột thờ và đập tan con rắn đồng ông Mô-sê đã làm, vì cho đến thời đó, con cái Ít-ra-en vẫn đốt hương kính nó» (2V18, 3-4). Nên hiểu, ông nhất quyết tranh đấu chống mọi hình thức, phong tục ma tà và thờ lạy bụt thần; điều này đáng được khen ngợi. Hơn nữa: «Vua đã đặt niềm tin tưởng vào ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của Ít-ra-en. Sau vua, chẳng có vua Giu-đa nào được như thế, cũng như trước vua chẳng có ai được như vậy. Vua gắn bó với ĐỨC CHÚA, không bỏ Người; vua tuân giữ các mệnh lệnh ĐỨC CHÚA đã truyền cho ông Mô-sê.7 Vì thế, ĐỨC CHÚA đã ở với vua; vua tra tay làm việc gì thì cũng thành công » (2V18, 5-7)
Lúc ban đầu tốt đẹp! Thế rồi mọi chuyện trở nên tồi tệ: Nhưng cũng phải nói lịch sử thời ấy thường bị xáo trộn. Cha ngài, vua A-khát đã chấp nhận sự bảo trợ của quân At-sua, và suốt triều đại của mình, vua Khít-ki-gia mơ một ngày sẽ tìm lại tự do, có lúc nổi lên chống lại quân At-sua (điều này rất nguy hiểm vì sức mạnh hai bên không cân đối), hoặc nhờ vào thế của Ai-cập, giải pháp này cũng không hơn gì. Thế nhưng, mọi giao ước giữa con người thế nào rồi cũng phải trả giá, vì thế vị ngôn sứ không đồng ý nữa. Ví dụ một ngày nọ, để nộp một số tiền triều cống khổng lồ cho vua At-sua, vua Khít-ki-gia bắt buộc phải nôp: «tất cả số bạc có trong Nhà ĐỨC CHÚA và trong kho đền vua. Chính vào thời đó, vua Khít-ki-gia đập gẫy các cánh cửa của đền thờ ĐỨC CHÚA, cũng như các khung cửa mà. .., vua Giu-đa, đã bọc bằng kim khí, lấy nộp cho vua Át-sua.» (2V18, 15-16). Câu truyện ông En-gia-kim và Sép-na nằm trong bối cảnh ấy: Hình như trong lúc vua bàn cãi những vấn đề chính trị tiên quyết cho sự tự do tín ngưỡng Ít-ra-en (dưới mắt vị ngôn sứ là điều chính yếu), thì Sép-na chỉ quan tâm đến tư lợi, «nhét đầy túi» như ngày nay người ta nói.
Thật lạ lùng, trong Thánh Kinh thường tìm cốt yếu là lời lẽ thần học, một mặc khải Thiên Chúa - đàng này chúng ta thấy biết bao nhiêu tường thuật lịch sử, hơn nữa đoạn lịch sử nhiều chằng chịt, và những thủ đoạn triều đình, ví dụ trong đó có truyện hai ông Sép-na và En-gia-kim. Bài học đầu tiên rút ra, không tìm Chúa nơi đâu khác hơn là những lúc tối tăm nhất trong đời chúng ta; Ngài sẽ mặc khải, ngày qua ngày trong lịch sử. Chính nơi đây, chúng ta nên học cách nhận ra sự hiện diện của Chúa, tác động của Ngài. Ví dụ trong bài này, Chúa không để vua của Ngài lâu không có người cộng tác tối cần. Ngôn sứ phơi bày những lý do thầm kín của Sép-na và loan báo sự cách chức Sép-na: «Người hùng ơi, này đây ĐỨC CHÚA sắp thẳng tay quăng ông đi, sắp túm chặt lấy ông, sắp cuốn, sắp cuộn tròn ông lại, như một quả bóng lăn vào vùng đất mênh mông. Ông sẽ chết tại đó, và chiến xa từng làm cho ông vẻ vang rạng rỡ cũng sẽ nằm tại đó. Ông ơi, ông là mối nhục cho nhà của chủ ông.» (Is22, 17-18) (những chiến xa, những điều làm mất danh dự vua Khít-ki-gia, có lẽ là ám chỉ đến giải pháp chính trị thiên Ai-cập do Sép-na đề nghị, điều gây thịnh nộ nơi ngôn sứ I-sa-i-a). Nhân đây, ta thấy lời nói nồng nhiệt của ngôn sứ thật đáng khen ngợi, ngài chỉ quan tâm đến những quyền lợi thật sự của dân Chúa chọn. Chúng ta cũng đoán ra vua tuân theo những lời khuyên của vị ngôn sứ và để cho I-sa-i-a có thể can thiệp vào việc triều đình.
Trái với vẻ bề ngoài, và đây chúng ta chứng kiến một lời an ủi: vị ngôn sứ loan báo Thiên Chúa sẽ can thiệp cho dân của Ngài. Việc này sẽ qua sự truất quyền quan tể tướng xấu của triều đình (Sép-na) và thay thế bằng một vị phục vụ thật sự dân chúng (En-gia-kim). Hết rồi những lo âu, tình trạng bấp bênh, và bất ổn: Từ nay sẽ «vững chắc như đinh đóng cột» (c23)
Không lạ gì, bài này được chọn như một tiếng vang cho bài Phúc Âm, Thánh Phê-rô tuyên xưng đức tin tại Xê-da-rê (Mt16): Chúng ta đọc trong bài này sự vững chắc Chúa Giê-su hứa cho Giáo Hội Ngài, và hơn nữa, biểu tượng của «quyền lực của chìa khóa» ngay từ Cựu Ước: «Chìa khoá nhà Đa-vít, Ta sẽ đặt trên vai nó. Nó mở ra thì không ai đóng được, nó đóng lại thì không ai mở được.» (c22).
***
Tác giả: bà Marie-Noelle Thabut
Nguồn: http://www.eglise.catholique.fr/
Dịch giả: Ernest Marco Huỳnh Lương