Đáp: « Phúc thay những bạn nào kính sợ Thiên Chúa »
1 Ca khúc lên Đền.
Hạnh phúc thay bạn nào kính sợ CHÚA,
ăn ở theo đường lối của Người.
2 Công khó tay bạn làm, bạn được an hưởng,
bạn quả là lắm phúc nhiều may.
3 Hiền thê bạn trong cửa trong nhà
khác nào cây nho đầy hoa trái;
và bầy con tựa những cây ô-liu mơn mởn,
xúm xít tại bàn ăn.
4 Đó chính là phúc lộc CHÚA dành cho kẻ kính sợ Người.
5 Xin CHÚA từ Xi-on xuống cho bạn muôn vàn ơn phúc.
Ước chi trong suốt cả cuộc đời
bạn được thấy Giê-ru-sa-lem phồn thịnh,
Bài Thánh vịnh này là một trong những Thánh vịnh ngắn nhất sách Thánh vịnh, nhưng nội dung không kém quan trọng, vì Bài nói về một điều đáng kể nhất: Hạnh phúc. Không thể nào nói cho đủ cho vừa, Chúa tạo chúng ta để chúng ta hạnh phúc; điều hiển nhiên này trải dài xuyên suốt Thánh Kinh, đây là điều táo bạo đối với những dân tộc láng giềng. Từ xưa, ông Mô-sê cũng đã hiểu điều ấy, vì thế khi muốn thuyết phục người em vợ đi theo ông, để dẫn đường qua sa mạc Si-nai, ông hứa với nhạc phụ (nguyên văn Pháp ngữ nói người em vợ, không trùng hợp với Thánh Kinh VN): «Chúng tôi đang trên đường đi tới nơi mà ĐỨC CHÚA đã hứa: "Ta sẽ ban đất ấy cho các ngươi. Mời cha đi với chúng tôi, chúng tôi sẽ trọng đãi cha, vì ĐỨC CHÚA đã hứa ban phúc lộc cho Ít-ra-en» (Ds10, 29). Bài Thánh vịnh 35 cũng đặt câu rất tự tin này từ miệng vua Đa-vít: «ĐỨC CHÚA vĩ đại thay! Người những muốn kẻ tôi trung được an lành.» (Tv35, 27) Nhưng nghĩ cho cùng, đối với ông Áp-ra-ham cũng thế. Từ ngữ hạnh phúc không rõ ràng trong lời Chúa, hứa cho ông Áp-ra-ham. Nhưng nội dung chứa đựng chính xác sự hạnh phúc, đáng mọi người ao ước nhất thời ấy: Một dòng dõi đông đúc và thịnh vượng. Hơn nữa chữ «chúc phúc» đồng nghĩa với hạnh phúc: «Ta sẽ chúc phúc cho những ai chúc phúc cho ngươi» (St12, 3) Điều này, trước tiên có nghĩa là đối với khắp các dân tộc trên thế gian, không có lời nguyện ước nào lớn hơn lời chúc nhà ngươi thành công. Họ sẽ nói với nhau: «Ta sẽ cho tên tuổi ngươi được lẫy lừng, và ngươi sẽ là một mối phúc lành.» (St12, 2b); còn hơn thế nữa, điều này có nghĩa «Nhờ ngươi, mọi gia tộc trên mặt đất sẽ được chúc phúc» (St, 3) Ai có thể mơ tốt đẹp hơn? Thế nhưng, chính Chúa hứa điều ấy. Ngay buổi gặp gỡ ban đầu, việc này biểu lộ rất rõ ràng nhiều điều quan trọng.
Thật vậy, sau này khi suy gẫm về mầu nhiệm Tạo dựng, ta nhận ra dự án Thiên Chúa chỉ gồm điều tốt lành: Sách Sáng Thế kể rằng, qua ngày thứ Sáu rảo mắt nhìn công trình tạo dựng Thiên Chúa «thấy mọi sự Người đã làm ra quả là rất tốt đẹp! Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ Sáu.» Trong câu này, tiếng Do Thái gợi lên rõ ràng ý tưởng hạnh phúc.
Suốt lịch sử Ít-ra-en, ý tưởng Chúa muốn con cái Ngài hạnh phúc, hướng mọi lời nói và sáng kiến Thiên Chúa: Ví dụ như những lời răn. Sách Đệ Nhị Luật tóm lại một cách tuyệt vời tất cả đức tin Ít-ra-en dựa trên nền tảng Lề Luật, không có mục đích gì khác hơn, là mang lại hạnh phúc và sự sống lâu dài của cả dân tộc: «Anh (em) phải giữ các thánh chỉ và mệnh lệnh của Người, mà hôm nay tôi truyền cho anh (em); như vậy anh (em) và con cháu anh (em) sau này sẽ được hạnh phúc,» (Đnl4, 40); «Phải chi chúng luôn luôn có một tấm lòng như thế để kính sợ Ta và giữ các mệnh lệnh của Ta mọi ngày, như vậy chúng và con cái chúng sẽ được hạnh phúc mãi mãi!» (Đnl5, 29) Và bài tuyên xưng đức tin (Kinh Shema Ít-ra-en) có lời khuyên sau đây trong phần đầu: «Hỡi Ít-ra-en, hãy nghe và lo đem những điều ấy ra thực hành; như vậy anh (em) sẽ được hạnh phúc và trở nên thật đông đảo, trong miền đất tràn trề sữa và mật, như ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của cha ông anh (em), đã phán với anh (em)» (Đnl 6, 3)
Bài Thánh vịnh chúng ta đọc hôm nay như một tiếng vang: «Hạnh phúc thay bạn nào kính sợ CHÚA, ăn ở theo đường lối của Người.» (c1) Kính sợ Thiên Chúa, chính xác có nghĩa là “đi theo con đường của Ngài”, vâng theo các điều răn được ban cho những ai thực hành, được hạnh phúc. Các bạn hẳn biết những bài Thánh vịnh theo vần A B C, quả quyết mạnh dạn rằng từ A đến Z Chúa làm tất cả hạnh phúc cho chúng ta, đặc biệt là trao ban cho chúng ta Lề Luật. (Về kỹ thuật thơ theo vần ABC, xin xem bài suy niệm cho Bài đọc 1)
Bài Thánh vịnh của chúng ta không số câu, để dùng hết các chữ cái cho đầu các câu, nhưng ý nghĩa các từ trong bài rất phong phú! Những chữ như «hạnh phúc», «chúc phúc» được lặp đi lặp lại nhiều lần; còn các hình ảnh gợi lên những gì ta có thể tưởng tượng tốt đẹp nhất: Nhu cầu hằng ngày dùng đủ, bình an trong thành phố, bình an trong gia thất, chung quanh một gia đình đầm ấm, lời hứa cho có nhiều con cháu. «Xin CHÚA từ Xi-on xuống cho bạn muôn vàn ơn phúc. Ước chi trong suốt cả cuộc đời bạn được thấy Giê-ru-sa-lem phồn thịnh,» (c5)
Điều rút ra từ đấy, là Chúa quan tâm đến đời sống thường nhật của chúng ta: Chính trong những thực tế rất cụ thể mới đo được hạnh phúc của chúng ta. Cựu Ước cũng đã nói rất rõ ràng, không nên tìm Chúa trong các bức tường nhà thờ, nhưng trong đời sống thường nhật của chúng ta. Thế nhưng, chúng ta còn có thể tự do tránh xa con đường của Chúa (nên hiểu là vi phạm các giới răn), tất nhiên gây đau khổ cho chúng ta. Có lẽ, không phải ngẫu nhiên bài Thánh vịnh nói «Công khó tay bạn làm, bạn được an hưởng, bạn quả là lắm phúc nhiều may.» (c2) Như thế là trái ngược lại với những lời nói cho A-đam lúc sa ngã – «đất đai bị nguyền rủa vì ngươi; ngươi sẽ phải cực nhọc mọi ngày trong đời ngươi, mới kiếm được miếng ăn từ đất mà ra.» (St3, 17c); trong lúc đó đời sống gia đình, vườn địa đàng được đổi sang nơi tranh cãi nhau cho những kẻ chọn lầm đường: «Ta sẽ làm cho ngươi phải cực nhọc thật nhiều khi thai nghén; ngươi sẽ phải cực nhọc lúc sinh con. Ngươi sẽ thèm muốn chồng ngươi, và nó sẽ thống trị ngươi.» (St3, 16)
Sách Cách Ngôn khen ngợi «người phụ nữ kính sợ Thiên Chúa» (Cn31, 30a) chỉ có «nàng mới đáng cho người đời ca tụng” (Cn31, 30b) và bài Thánh vịnh hứa hạnh phúc cho nàng: «Hiền thê bạn trong cửa trong nhà khác nào cây nho đầy hoa trái; và bầy con tựa những cây ô-liu mơn mởn, xúm xít tại bàn ăn.» (c3) Trải dài từ thế kỷ này sang thế kỷ khác, quan niệm về hạnh phúc của chúng ta có thể thay đổi, nhưng chỉ có một điều chủ yếu có giá trị mà thôi: Không bao giờ quên cùng đích của Thiên Chúa là thấy con cái Mình hạnh phúc.
***
Tác giả: bà Marie-Noelle Thabut
Nguồn: http://www.eglise.catholique.fr/
Dịch giả: Ernest Marco Huỳnh Lương